صفر تا صد آبیاری گندم

آبیاری یکی از مراحل مراقبت‌ از درختان و گیاهان است و روی رشد و محصول دهی آن ها تاثیرات مستقیمی دارد. در این مطلب صفر تا صد آبیاری گندم را بررسی می‌کنیم.

گیاه گندم

گندم یکی از گیاهان استراتژیک در کشور است. به دلیل مصرف بالای نان در کشور و قوت غالب بودن آن در بعضی مناطق، بخش زیادی از زمین های کشاورزی کشور تحت کشت گندم هستند. گندم سرشار از کربوهیدرات است و یکی از گیاهان اساسی برای تامین پروتئین و کالری محسوب می‌شود. از گذشته تا به امروز از گندم برای تهیه نان استفاده می‌کنند که در سبد غذایی خانواده ها نقشی پررنگ دارد.

انواع آبیاری گندم

همان گونه که گفته شد وسعت زیادی از زمین های زراعی کشور تحت کشت گندم هستند. برای آبیاری این وسعت از زمین های کشاورزی به آب زیادی نیست و اگر از روش های درست و نوین آبیاری استفاده نشود موجب هدررفت آب در این بخش از کشاورزی می‌شود. کشور امروزه با بحران کم آبی مواجه است و به مار گیری روش های نوین آبیاری کمک زیادی به حل بحران آب خواهند کرد.

بیشتر بخوانید: کود درشت شدن سیب زمینی

گندم غالبا با سه روش آبی، آبیاری تکمیلی و دیم انجام می‌شود. روش کاشت دیم در مناطق با اقلیم معتدل ونیمه گرمسیری که در زمستان ها بارش دارند، انجام می‌شود. در مناطق گرم مثل مناطق نزدیک استوا و همینطور مناطق دور از استوا که در زمستان ها بارش زیادی دارند، اغلب گندم به روش آبی کشت می‌شود. در روش دیم بخش اعظم آب موردنیاز گندم از طریق بارش های باران  و باقی مانده آن توسط آبیاری تامین می‌شود.

آبیاری تکمیلی هم ببشتر در مناطق نیمه گرمسیری انجام می‌شود که بارش زمستانی خوبی دارند.

گندم از نظر زمان کاشت به دو دسته گندم بهاره و زمستانه تقسیم می‌شود. گندم بهاره دوره رشد کوتاه تری در حدود ۱۰۰ تا ۱۳۰ روز دارد و در گندم های زمستانه این زمان تا ۲۸۰ روز طول می‌کشد.

گندم قابلیت رشد در خاک های مختلفی را دارد اما خاکی با زهکشی مناسب و بافتی متوسط انتخاب بهتری است. این نوع خاک آب را به مدت بیشتری نگه می‌دارد و همچنین بافت آن باعث می‌شود تا آب به راحتی حرکت کند و جذب گیاه شود.

مقدار آبی که برای آبیاری گندم لازم است به عواملی بستگی دارد که باید به آن ها توجه شود. ویژگی های محیطی، نوع آب و هوا و میزان بارندگی، نوع و جنس خاک، روش کاشت گندم و نوع گونه گندم از جمله عوامل تاثیرگذار روی میزان آبیاری هستند.

مراحل آبیاری گندم

آبیاری مزارع گندم در ۴ مرحله اصلی انجام می‌شود.

• اولین مرحله بلافاصله بعد از کاشت گندم است
• مرحله دوم بعد ازپایان پنجه دهی و آغاز مرحله ساقه دهی
• با شروع مرحله خوشه دهی و گلدهی سومین مرحله آبیاری هم انجام می‌شود
• آخرین مرحله هم زمان پر شدن دانه ها انجام می‌شود.

اگر انجام آبیاری به طور منظم و در مراحلی که گفته شد، صورت نگیرد باعث بروز مشکلاتی مثل کاهش خوشه ها، کم شدن تعداد دانه ها در هر خوشه و کوتاه شدن طول خوشه ها می‌شود.

روش های آبیاری گندم

برای آشنایی با صفر تا صد آبیاری گندم و روش های مورد استفاده ادامه مطلب را دنبال کنید.

با توجه به این موضوع که کشور با کم آبی روبه رو شده و در خشکسالی قرار دارد، انتخاب روش مناسب برای آبیاری و جلوگیری از هدررفت آب بسیار مورد اهمیت است. روش های سنتی و قدیمی غالبا آب بسیار زیادی مصرف می‌کنند و بخش زیادی از این آب هدر می‌رود. به طور کلی آبیاری گندم در ایران با چند روش انجام می‌شود.

آبیاری نواری: این نوع آبیاری که روش کرتی هم گفته می‌شود بسیار رایج بوده و استفاده می‌شود. در این روش مزرعه گندم را به قطعاتی بزرگ تقسیم می‌کنند و در بین آن ها جوی هایی برای آبیاری حفر می‌کنند. آب در این نهرها حرکت می‌کند و به بذرها می‌رسد. طول و عرض و عمر این نهرها به شرایط زمین و نوع آب و هوا بستگی دارد. کارآیی این روش در مصرف آب حدود ۶۵ درصد بوده است. از اشکالات این روش شسته شدن مواد معدنی از روی خاک است.

آبیاری نشتی: یکی دیگر از روش های آبیاری گندم روش نشتی است. این روش زمانی ممکن است که محصول زمین به شکل پشته و جوی کاشته شده باشند تا اثرپذیری بهتری مشاهده شود. در این روش آب داخل جوی ها حرکت می‌کند و به مرور به پشته ها می‌رسد.

آبیاری بارانی: این روش یکی از جدیدترین روش های آبیاری است که برای روش های قدیمی و سنتی جایگزین خوبی به شمار می‌رود. این روش در مناطقی کاربرد دارد که تبخیر و تعرق گندم پایین بوده و وزش باد هم کمتر اتفاق بیافتد. در مناطق گرم و خشک با بادهای شدید این روش کاربردی ندارد.

بیشتر بخوانید: استفاده از کود k60 برای گندم

آبیاری قطره ای: این سیستم آبیاری برای مزارع گندم بهترین روش است و‌بازدهی مزارع را تا حد زیادی بالا می‌برد. هزینه های این روش کمی بالاست اما مزایای آن بسیار بیشتر است. در این روش بین تعرق و تبخیر و آبی که به زمین داده می‌شود توازن برقرار شده و موجب می‌شود وقتی که منایع آبی محدود هستند بیشترین بازدهی را داشته باشد. از دیگر مزیت های این روش این است که کودهای شیمیایی را هم می‌توان در آب حل کرد و به این ترتیب به همه قسمت های مزرعه نفوذ می‌کند و در مصرف کود صرفه جویی زیادی می‌شود.

کشاورزان با آگاهی و دانستن صفر تا صد آبیاری گندم و به کارگیری بهترین روش های آبیاری می‌توانند راندمان مزرعه خود را بالا برده و در عین حال از آب استفاده کمتری داشته باشند.