گندم، این واژه مفهومی به موازات زندگی انسان در زمین دارد و تنها یک گیاه یا یک ماده غذایی نیست. آیا صفر تا صد کاشت گندم را می‌شناسید؟ آیا می‌دانید که اهمیت کاشت گندم در هر قاره و یا هر کشوری به معنای اهمیت میزان گرسنگی در جهان است؟ به این معنی که وجود سیستم کشاورزی مبتنی بر کاشت گندم، می‌تواند یک منطقه را از گرسنگی در امان نگاه دارد. گندم مهم‌ترین غلات مصرفی توسط انسان و منبع ارزشمندی از کربوهیدات است. نکته جذاب درباره این گیاه خاص، قابلیت کاشت و برداشت آن در تمامی ماه‌های سال است. گندم حتی در مناطق جغرافیایی با آب و هوای سرد هم رشد می‌کند. شاید تصویر زیبای مزارع طلائی گندم در تابستان را دیده باشید. اما ممکن است در هر فصلی در نقاط مختلف زمین کشور‌هایی در حال کاشت گندم و یا برداشت آن باشند. گندم در برخی از کشور‌های جهان که پتانسیل تولید وسیع را ندارند، به عنوان مهم‌ترین محصول وارداتی شناخته می‌شود. در ادامه به بررسی صادرات و مراحل کاشت گندم از صفر تا صد خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید: کاشت جو و همه نکات مربوط به آن
آمار‌هایی از محصول زندگی‌بخش:
- بزرگ‌ترین کشور تولید کننده گندم در جهان کشور چین است و این محصول 40 درصد از کل مصرف غلات چین را تشکیل می‌دهد.
- بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان گندم در جهان؛ روسیه، ایالات متحده، کانادا، استرالیا و فرانسه هستند.
- گندم در سطح جهان بیش از تمام انواع غلات مصرف می‌شود.
- وسیع‌ترین مساحت زیر کشت در زمینه محصولات غذایی، متعلق به گندم است.
- گندم به دلیل دارا بودن پروتئین گلوتن، محصولی ارزشمند با تقاضای بالا است.
- نخستین بار، حدود 5 هزار سال پیش در فلات ایران کاشت گندم به عنوان ماده غذایی صورت گرفت.
- امروزه علاوه بر روش‌های پیشرفته و با استفاده از ماشین‌آلات مدرن، برداشت سنتی هم انجام می‌شود.
روش‌های کاشت گندم کدامند؟
- کاشت نواری
- کاشت کرتی
- کاشت فارویی یا خطی
- کاشت گندم بر تپه‌های بلند
این موارد چهار شیوه اصلی برای کاشت گندم در سراسر جهان هستند. گندم در فصل بهار و پائیز کشت می‌شود. در مناطق گرمسیر از اوایل بهار تا اواخر تابستان این پروسه به طول می‌انجامد. زمان مناسب برای کشت گندم بر اساس ویژگی‌های آب و هوایی هر منطقه تعیین می‌شود. و این زمان باید دقیق انتخاب شود تا بازدهی مناسب داشته باشد. در زمان برداشت، این گیاه به آب و هوای خشک نیاز دارد. در ادامه به مراحل مختلف کاشت تا برداشت گندم خواهیم پرداخت.
خاک مناسب و آماده نمودن بستر
بهترین نوع خاک برای کاشت گندم خاک لومی است که دارای حاصل خیزی بسیار مناسبی است. میزان نفوذ آب و هوا به این نوع خاک به میزان مورد نیاز و ایده آلی خواهد بود. کاشت گندم در خاک یک منطقه به سلامت و مواد آلی خاک کمک بسیاری می‌کند. مرحله نخست پس از انتخاب خاکی با شرایط رطوبتی و بافت مناسب، آماده نمودن بستر است. این کار برای آماده نمودن خاک به جهت جای‌گذاری نمودن بذر انجام می‌شود. روش‌های متفاوتی برای آن وجود دارند.
3 روش برای آمادگی بستر
- بدون استفاده از شخم؛ روش بی‌خاکورزی
- شخم حداقلی؛ روش کم‌خاکورزی
- شخم اولیه و ثانویه؛ روش خاکورزی
در انتخاب روش شخم، میزان تبخیر و فرسایش خاکی یا بادی در نظر گرفته می‌شود. برای نمونه روش خاکورزی گرچه فرسایش بالایی دارد اما بیش از همه متداول است. در صورتی که 2 روش نخست، رطوبت خاک را حفظ می‌کنند و از تبخیر و فرسایش آن جلوگیری می‌کنند. اما نیازمند ماشین‌آلات و تجهیزات مناسب هستند. برای استفاده از روش سوم، در ادامه با ما همراه باشید.
شخم اولیه و شخم ثانویه:
شخم اولیه که اغلب با گاو آهن‌های برگردان‌دار صورت می‌پذیرد، به جهت از بین بردن موانع موجود در خاک برای رشد گیاه است. پس از گاورو شدن زمین، تا عمق 25 سانتی‌متری شخم زده می‌شود. پس از آن در هر فصل زراعی شخم ثانویه انجام می‌شود. این بار در عمق کمتر و برای ارتباط بهتر بین بذر و خاک صورت می‌گیرد. برای شخم ثانویه یا خاکورزی دوم، می‌توان از سیکلوتیلر، دیسک و لولر استفاده کرد.
قرار دادن بذر در خاک
در ادامه مراحل کاشت گندم، باید میزان بذر را بر اساس نوع آبیاری مشخص کنید. برای محیطی که خاک مرطوب باشد، می‌توان بذر بیشتری استفاده نمود. در صورتی که آبیاری دیم باشد آب باران نقش تعیین کننده‌ای خواهد داشت. بنابراین در مناطق خشک نمی‌توان بذر زیادی را مورد ریسک قرار داد. در کشت دیم، برای هر هکتار 60 کیلوگرم و در کشت آبی، برای هر هکتار 200 کیلوگرم در نظر گرفته می‌شود. بهترین شیوه پخش نمودن بذر به طور یکنواخت در طول زمین به همراه پخش همزمان کود است. البته در کشت دیم اینگونه است و عمق کاشت نیز بین 4 تا 5 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود.
کودهای شیمیایی و انواع آن‌ها
کودهای پتاسیم، فسفر و ازت را می‌توان بیش از سایرین پر اهمیت دانست. هم‌چنین انواع کود گوگرد و نیتروژن به عنوان کودهای ارزشمندی شناخته می‌شوند. این عناصر تاثیر قابل توجهی بر رشد گندم خواهند داشت. استفاده از کود شیمیایی هم خاک را غنی می‌کند و هم مواد مغذی موجود در آن را حفظ می‌کند. پیش از کاشت گندم از کودهای پتاسه و فسفر به صورت خطی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: کود پتاس بالا برای گندم
ادامه فرآیند کاشت و داشت گندم!
پس از آن که گندم در حدود 3 سانتی‌متر رشد نمود باید علف‌های هرز را از بین ببرید. پس از آن که رشد بیشتر و در نتیجه پرپشت شدن گیاه رخ داد، آخرین مرحله وجین و یا حذف نمودن مجدد علف‌های هرز باید انجام شود. در این مرحله کود‌دهی به گندم انجام می‌شود. پس از رشد بیشتر ممکن است شاهد فلس‌های خطی و سفید رنگ بر روی گندم باشید. در این صورت باید با استفاده از برس، چندین بار گندم‌ها را تکان دهید تا خود لقاحی صورت بگیرد.
برداشت گندم
زمانی که گندم‌ها کاملا طلائی رنگ شدند، زمان برداشت رسیده است. در این زمان گیاه کاملا سفت و رطوبت آن بین 13 تا 14 درصد خواهد بود. با توجه به سبک سنتی یا ماشینی برای برداشت گندم، در زمان مناسب و درست اقدام کنید. استفاده از کمباین راه‌حل مناسب‌تری است. توجه کنید که درصد ریزش گندم در هنگام برداشت بر روی زمین باید کمتر از 5 درصد باشد. برداشت گندم پیش از زمان مناسب سبب کاهش کیفیت محصول خواهد شد. دانه‌هایی که هنوز نرسیده‌اند و زمان برداشت آن‌ها نرسیده است، در معرض آسیب دیدگی با عواملی چون آفات و یا کپک‌زدگی خواهند بود.
بدون دیدگاه