کاشت جو و همه نکات مربوط به آن

در فصل بهار یا پائیز، می‌توانیم فرآیند‌های کاشت جو را در بسیاری از نقاط جهان؛ از ایران و قزاقستان تا فرانسه و سوئد تماشا کنیم. گیاه جو، محصولی مقاوم است که به گفته متخصصان نسبت به نوع خاک حساسیت کمتری دارد. بسیار شنیده اید که گیاهی تنها در نوع خاصی از خاک می‌روید و به همین دلیل کمیاب است. بسیاری از انواع گیاهان تنها در نقاط منحصری از کره زمین یافت می‌شوند. اما رویش گیاهی مانند جو، به عنوان یک هدیه از سوی زمین به انسان است و در طول تاریخ همراه انسان بوده است. در هزاره چهارم پیش از میلاد، در فلات ایران، کاشت جو به عنوان فعالیتی تجاری انجام می‌شده است. گیاه جو چهارمین غلات مورد استفاده انسان پس از ذرت، برنج و گندم است. آیا می‌دانید امروزه کاشت جو در پی بهبود  طراحی ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی چگونه انجام می‌شود؟ آیا می‌دانید مراحل کاشت جو به شرح کدامند؟ کاشت جو و همه نکات مربوط به آن از موارد مهمی است که کشاورزان باید برای پرورش محصولی با کیفیت با آن آشنا باشند در این مقاله با ما همراه باشید تا به این موضوعات بپردازیم.

بیشتر بخوانید: کاشت درخت شلیل با هسته

آمار‌هایی از کاشت جو، صادرات و مصرف:

• طبق آمار‌های سال 2020، درآمد حاصل از صادرات جو در سراسر جهان بیش از 7.4 میلیارد دلار بوده است.
• کشور فرانسه در این سال 18 درصد از کل صادرات جو در جهان به ارزش 1.4 میلیارد دلار را انجام داده است.
• در جایگاه‌های بعدی؛ کشور‌های استرالیا، روسیه، اکراین و کانادا قرار گرفته‌اند.
• با توجه به افزایش کاشت جو در جهان؛ 30 درصد از محصول تولیدی، سالانه در مصارف غذایی انسان و 70 درصد آن به عنوان علوفه برای جانوارن استفاده می‌شود.
• 30 درصدی که گفته شده است، به عنوان ماده غذایی در نان، سوپ و انواع غذا به کار می‌رود. بخشی از این درصد هم شامل تهیه ماده قابل تخمیر در تهیه آبجو و سایر نوشیدنی‌های مقطر می‌شود.

پیش از فرآیند کاشت جو به این نکات توجه کنید:

1. کاشت جو اغلب در اوایل فصل پائیز و یا اوایل فصل بهار انجام می‌شود. این گیاه نسبت به سرمای کمتر از صفر درجه حساسیت بالایی دارد. بنابراین اگر در فصل پائیز کاشته شده باشد زودتر برداشت می‌شود. کاشت جو در صورتی که دیر‌تر از زمان مناسب انجام شود، با کمبود پروتئین و شکل ظاهری نازک تر همراه خواهد بود.
2. اگر کاشت جو در فصل‌های بهار یا پائیز صورت می‌گیرد، زمین مورد نظر باید 6 ماه زودتر شخم زده شود.
3. برای مراقبت از گیاه جو در مقابل بیماری‌های گیاهی و آفات، بهتر است اقدامات لازم را انجام دهید. هم‌چنین دقت کنید در خاک‌های اسیدی این مشکل بیش‌تر رخ می‌دهد.
4. پس از کاشت جو و برداشت محصول، فرآیندی به نام کوددهی برای غنی کردن خاک صورت می‌گیرد. با هر بار برداشت، مواد مغذی خاک کاهش پیدا می‌کنند که با استفاده از کود ارگانیک و یا کمپوست به بازسازی آن می‌پردازند.

زمین، نخستین گام در کاشت جو

برای کاشت جو ابتدا باید زمین ایده‌آل را انتخاب کنید. این زمین بهتر است دارای خاکی نرم باشد. بهترین نوع خاک، Loam است که دارای بافتی بین رسی و شنی است. این نوع خاک نسبت به خاک‌های رسی شخم‌پذیری مناسب‌تری دارد. لومی رطوبت بالاتر و تهویه بهتری نسبت به خاک‌های شنی دارد. نفوذ آب و هوا در این نوع خاک نسبت به خاک رسی بسیار مناسب‌تر است. برای اطمینان از اسیدی نبودن خاک حتما پیش از فرآیند کاشت جو، آن را آزمایش کنید. گیاه جو در برابر بیماری‌های قارچی حساسیت بالایی دارد. PH خاک نیز باید بیش از 6 و نهایتا 8 باشد.

بذر، مهم‌ترین عنصر برای محصولی ایده‌آل

مهم‌ترین عنصری که باید به دقت بررسی و انتخاب کنید، بذر جو است. دقت کنید که بذر با کیفیت و اصلاح نژاد شده می‌تواند بازدهی کاشت را افزایش دهد. اگر از بذر اصلاح نژاد شده استفاده نمی‌کنید، بهتر است محصول را حتما ضدعفونی کنید. دانه های جو باید یکسان و عاری از هر‌گونه دانه دیگر باشند. هم‌چنین در میان بذر‌ها کرم خوردگی وجود نداشته باشد.

کاشت جو

در فرآیند کاشت جو، بر اساس وزن هزار دانه از محصول، بهتر است در هر متر مربع بین 400 تا 450 عدد بذر قرار گیرد. در صورتی که به روش ماشینی فرآیند کاشت جو انجام می‌شود، بهتر است بین 50 تا 70 کیلوگرم بذر استفاده شود. عمق خاک نیز متناسب با نوع آبیاری و دیم و هم‌چنین رطوبت خاک انتخاب می‌شود. اصولا بین 3 تا 7 سانتی‌متر بهترین اندازه برای کاشت بذر است. در کاشت جو به سبک ماشینی، در سطح خاک شیار‌هایی ایجاد می‌شود که بین 3 تا 4 سانتی‌متر هستند. ماشین مخصوص دانه‌های جو را درون شیار‌ها پرتاب کرده و سپس روی بذر را می‌پوشاند. مراکز تحقیقاتی برای تراکم کاشت جو، عدد 200 بوته در هر متر مربع را مناسب دانسته‌اند. دقت کنید اگر جو در پائیز کاشته شده است، دوباره در فصل بهار شخم زده می‌شود.

مراحل استفاده از کود شیمیایی:

1. یک سوم از کود را پیش از پاشیدن بذر استفاده کنید.
2. یک سوم را پس از انجام آبیاری دوم استفاده کنید.
3. یک سوم پایانی را در زمان خوشه شدن جوها استفاده کنید.

کود شیمیایی اهمیت بالایی در رشد جو دارد. تامین کمبو‌ هایی در میزان فسفر، پتاسیم و نیتروژن به این وسیله، می‌تواند در نتیجه نهایی تاثیری چشم‌گیر داشته باشد. می‌توانید از کود‌های فستافه، پتاسه و ازته استفاده کنید. میزان کود نیز در صورتی که کاشت جو به منظور استفاده علوفه برای دام باشد، بیش از زمانی است که به منظور مصرف غذای انسان صورت گیرد.

آبیاری محصول

آبیاری جو با توجه به نوع آب و هوا و رطوبت در مناطق جغرافیایی متفاوت است. اما در یک حالت کلی بین 3 تا 7 بار فرآیند آبیاری انجام خواهد شد. این تعداد به میزان بارش سالیانه نیز بستگی دارد. جو در صورتی که محصول بهاره باشد تا 5 بار و در صورتی که محصول پائیزه باشد تا 7 بار آبیاری خواهد شد. اگر میزان بارش در منطقه بالا باشد می‌توان متناسب با آن تعداد آبیاری را تا 5 یا 4 بار کاهش داد.

مراحل مختلف آبیاری جو:

1. خاک آب، نخستین آبیاری به جهت سبز شدن
2. ساق آب، دومین آبیاری به جهت رویش ساقه
3. خوشه آب، به جهت ظهور خوشه
4. گل آب، در هنگام رسیدن پرچم، مادگی و عمل تلقیح
5. دان آب، در هنگام رسیدن دانه

بیشتر بخوانید: تاثیر اسید هیومیک بر روی جوانه زنی

برداشت جو

گیاه جو نیاز به میزان مشخصی از رطوبت دارد و این میزان در حدود 30 تا 40 درصد است. بهترین ساعت روز برای فرآیند برداشت جو، در صبح بسیار زود و یا در ساعات انتهای شب است. اگر جو در زمان مناسب برداشت نشود و در این زمان رطوبت به شدت پائین باشد، دانه‌های جو دچار ریزش خواهند شد. زمان درست برای برداشت زمانی است که گیاه به رنگ زرد ظاهر شود. هم‌چنین بهترین شیوه نیز استفاده از کمباین است. پیش از ذخیره کردن جو، برای جلوگیری از فساد محصول آن را خشک می‌کنند و رطوبت آن را کاهش می‌دهند.