هرس درخت سیب

هرس سیب در لغت 

هرس عبارت است از، حذف شاخه‌های اضافی به منظور عبور هوای بیش‌تر بین شاخه‌ها، رسیدن نور کافی به آن‌ها و آرایش شکل ظاهری درخت برای به دست آوردن محصول مرغوب.

علاوه بر هرس حجم درخت هرس ارتفاع هم انجام میشود و در مواردی که درختان میوه دارای ارتفاع غیر قابل دسترسی جهت چیدن میوه هستند، پس از به خواب رفتن درخت در فصل زمستان، شاخه های کلفت و مسن و مرتفع را در ارتفاعی هماهنگ، قطع می‌کنند.

بدین سان در فصل بهار، شاخه های جوان بسیاری رشد و در دسترس خواهند بود.

هرس در اکثردرختان به کار میرود اما در درختانی که طبیعت گسترده و فراوانی دارند و میل به رشد به سمت بالا دارند این کار اهمیت بالایی دارد و برای باغدارجذاب است.

 چرا درختان سیب به هرس سالانه نیاز دارند؟

در بالا اشاره شد که برای رشد بهتر و دسترسی بیشتر به میوه نیاز به هرس سالانه داریم واما ما میخواهیم فواید دیگری به شما بگوییم تا هر سالانه هرس درخت سیب را در اولویت کارهای خود قرار دهید.

• رعایت فاصله کشت بین درختان سیب
• حذف شاخه های مزاحم و خشک شده، آفت زده و مریض و شکسته به منظور حفظ سلامت میوه.
• در مراحل کاشت اولیه هرس مناسب ریشه و شاخه میتواند تعادل خوبی بین قسمتهای گیاه ایجاد کنند.
• کوتاه کردن درخت به منظور سهولت در انجام عملیات سم پاشی و برداشت محصول

انواع هرس سیب:

هرس سیب از نظر هدف از هرس و زمان هرس دارای تقسیم بندی هایی است.

از نظر هدف، به دو دسته هرس فرم (تربیت)، هرس بار دهی و از نظر زمانی به هرس زمستانه(خشک)  و هرس تابستانه (سبز) تقسیم بندی میشود.

هرس فرم (تربیت):

در 3 تا 4 سال اول به منظور فرم و تربیت شاخه ها و داشتن درختی متوازن و پر بازده انجام میشود. این مرحله از هرس بسیار مهم و ضروری است زیرا اگر روی درخت انجام نشود درخت حالتی وحشی و پر شاخه و نامتوازن به خود میگیرد و انجام هرس باردهی بسیار مشکل خواهد بود.

هرس باردهی :

هرس باردهی بعد از انجام هرس فرم و به منظور ایجاد شاخه های بارده، حفظ و نگهداری از آنها ، تنظیم میزان محصول و فراهم آوردن شرایط لازم برای داشتن محصول با کیفیت صورت می پذیرد.

 هرس زمستانه(خشک) :

این نوع هرس بعد از ریزش برگ درختان (شروع خواب نباتی ) و قبل از تورم جوانه ها صورت میگیرد.

هرس تابستانه (تازه):

در دوران رشد و نمو گیاهان انجام میشود و بر روی شاخه، ریشه، گل و میوه صورت میگیرد .

در اینجا یکی از پرکاربرد ترین روش های هرس را در طول 4 سال اول کاشت معرفی میکنیم .

این هرس در چند سال اول روی نهال های کاشته شده به منظور ایجاد فرم مناسب برای دریافت نورو هوا و آسانی عملیات اجرایی در طول مرحله داشت و برداشت انجام میگیرد.

مهمترین نوع هرس درخت سیب فرم جامی است که خود شامل دو نوع زیر است:

فرم جامی با مرکز باز

فرم جامی محور دار

برای هر نوع فرم از نظر ارتفاع سه روش پاکوتاه، نیمه پا کوتاه و پا بلند وجود دارد.

در اینجا فرم جامی با مرکز پا کوتاه توضیح داده میشود.

سال اول: بعد از کشت نهال از ارتفاع 80 سانتی متری و دقیقا از بالای یک جوانه سربرداری می شود.

در طول فصل رشد از سطح خاک تا ارتفاع 30 الی 35 سانتی متری تمام شاخه هایی را که رشد میکنند حذف میگردد.

در طول انتهایی باقیمانده ( 45الی 50 سانتی متری) تعداد 4 عدد شاخه را که هر کدام در یک سمت نهال باشد ( یعنی در هر چهار سمت نهال یک عدد شاخه) طوری نگه میداریم که فاصله آنها از یکدیگر 15 سانتی متر باشد.

بقیه شاخه ها را حدف میکنیم. لازم به ذکر است شاخه های ریز مثل لامبودا و میخچه ها نباید حذف شوند.

سال دوم : در اول فصل و قبل از شروع رشد یک سوم از انتهای شاخه های اصلی ایجاد شده در سال قبل را از بالای یک جوانه به سمت خارج تاج است حذف میکنیم.

در این مرحله نیز از حدف لامبودا و میخچه ها خودداری میکنیم.

سال سوم : یک سوم از انتهای شاخه های فرعی را به همان ترتیب فوق حذف مینماییم و در طول سال روی هر شاخه فرعی دو ساخه فرعی دیگر نگه میداریم و بقیه شاخه ها را حذف میکنیم .

لازم به یاد اوری است در سال سوم و سالهای بعد هرگز شاخه های ریز و لامبورد ها را حذف نمیکنیم.

فرم جامی محور دار:

در این فرم به همان روش فوق عمل میکنیم با این تفاوت که شاخه انتهایی را طوری مدیریت میکنیم که در سالهای بعد همانند یک نهال روی ان یک طبقه دیگر تشکیل گردد.

تعداد طبقات بستگی به هدف باغدار دارد و در نهایت با حذف قسمتی از لیدر در محل مناسب رشد طولی درخت را به چند شاخه انتهایی ختم میکنیم.

شکل 1: نمایش فرم جامی با مرکز باز

شکل 2: نمایش فرم جامی با مرکز باز در طول سه سال

با تمام توضیحات داده شده باید در نظر داشته باشید که هرس و فرم دهی درختان یک عمل دایمی است و یک باغدار همیشه باید اره ، قیچی باغبانی و چاقوی پیوند خود را به همراه داشته باشد و از همه مهمتر علم استفاده از این ابزار است .

نکته مهم و قابل توجه این که  برای داشتن درختی خوش فرم و قوی نیازمند رشد درخت در شرایط بهینه تغذیه ای هستیم، زیرا درخت ضعیف با ابدهی نامناسب و کوددهی ناکافی هرگز به قدر کافی رشد ندارد که بتوان اصلاح و هرسی انجام داد و لذا توجه به شرایط رشد گیاه از اصول اولیه باغداری است.

هرس باردهی (در مرحله خشک)

به این منظور لازم است شاخه های بیمار و  خشک و شکسته از روی درخت حذف شوند.

شاخه های مزاحم و درهم تنیده و روی همدیگر افتاده نیز حذف میشوند.

همچنین نرک ها، تنه جوشها و پاجوش ها نیز در صورت وجود حذف میشوند تا توان و انرژی درخت صرف رشد و نمو قسمتهای اصلی درخت باشد و بتوانیم بهترین بهره وری را داشته باشیم.

بعد از این ها هرس عمده روی شاخه های معمولی انجام میشوند.