سه گروه مهم گیاهان زراعی

سه گروه مهم گیاهان زراعی

سه گروه مهم گیاهان زراعی ، شامل غلات، حبوبات و جالیز هستند. گروه‌های نام برده، سهم قابل توجهی از زراعت کشورمان را تشکیل می‌دهند که در این بخش از مقاله می‌خواهیم به طور مفصل در مورد هر کدام از آن‌ها صحبت کنیم.

• آشنایی با اولین گروه مهم گیاهان زراعی

بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که از غلات استفاده کنیم و آن را حتما در سبد غذایی خود بگنجانیم. چرا که با مصرف این گروه از مواد خوراکی می‌توان مواد مغذی مورد نیاز بدن همچون انواع ویتامین، مواد معدنی، پروتئین و فیبر را تامین نمود. البته این گروه از مواد غذایی بایستی به صورت متعادل مصرف شوند. اما این که غلات چیست و شامل چه مواد خوراکی می‌شود، موضوعی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:

غلات چیست؟

غلات گیاهی از راسته گندم سانان و از تیره گندمیان است، که از نظر ریخت شناسی از دسته گیاهان علفی تک لپه‌ای به حساب می‌آید. این گیاهان به صورت یکساله می‌باشند یعنی چرخه زندگی آن‌ها پس از یک سال زراعی از بین می‌رود. غلات دارای دانه ریز، سخت و خشک است که مصرف خوراکی دارد. از غلات می-توان غذاهایی همچون نان، ماکارونی، غلات صبحانه، چیپس، کوکی و … تولید نمود. همچنین از غلات می-توان برای تولید محصولات فراوری شده نیز بهره لازم را برد. به عنوان نمونه نوعی شربت از ذرت آمریکایی به دست می‌آید که به دلیل قند بالایی که دارد در تهیه انواع غذاهای فراوری شده مورد استفاده قرار می-گیرد.

انوع غلات

غلات در واقع یکی از سه گروه مهم گیاهان زراعی است که دسته بزرگی از گیاهان را در بر می‌گیرد. از انواع غلات می‌توان اشاره‌ای به موارد زیر نمود:

• گندم
• جو
• برنج
• ذرت
• ارزن
• سورگوم
• کینوا
• یولاف
• چاودار
• چدار
• جوی دو سر

علاوه بر مواردی که اشاره نمودیم یکسری مواد غذایی همچون گندم سیاه و کوینولا نیز وجود دارد که از آن‌ها تحت عنوان شبه غلات یاد می‌کنند. در بین انواع غلاتی که اشاره نمودیم، برنج، ذرت، جو و گندم از مصرف بالایی برخوردار هستند و سایر دانه‌ها کمتر مصرف می‌شوند.

اهمیت مصرف غلات در سبد غذایی

همان طور که اشاره نمودیم غلات یکی از سه گروه مهم گیاهان زراعی است که به دلیل برخورداری از ریز مغذی‌های مهم، بایستی در سبد غذایی قرار بگیرد. این نوع از دانه‌ها دارای ارزش غذایی بالایی هستند. منبعی غنی از انرژی به حساب می‌آیند و در برگیرنده ترکیباتی همچون انواع ویتامین، کربوهیدرات، پروتئین و چربی می‌باشند. و به دلیل این ارزش غذایی بالا، منبعی مهم برای تغذیه بشر محسوب می‌شوند. به جزء برنج، بیشتر غلات به صورت آرد شده در دسترس قرار می‌گیرد که از آن می‌توان در تهیه نان، پاستا، کلوچه و … استفاده نمود.

اگر چه انسان از عمده مصرف کنندگان غلات به حساب می‌آید اما از این نوع گیاهان زراعی برای پروار نمودن دام نیز استفاده می‌گردد. به علاوه از غلات نیز می‌توان غذاهای فراوری شده مختلفی تولید نمود.

• آشنایی با دومین گروه مهم گیاهان زراعی

از سه گروه مهم گیاهان زراعی می‌توان اشاره‌ای به گروه حبوبات نمود. لوبیا، عدس، لپه، نخود، سویا، ماش، باقلا و سایبین از مهمترین گروه حبوبات هستند.

بیشتر بخوانید : اسید هیومیک

حبوبات چیست؟

به حبوبات بنشن و یا بقولات نیز گفته می‌شود و شامل دانه‌های خوراکی هستند که از ارزش غذایی بالایی برخوردار می‌باشند. وجود این دانه‌ها در سبد غذایی انسان می‌تواند سلامتی را برای افراد به ارمغان بیاورد. حبوبات دسته‌ای از مواد مغذی همچون فیبر، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی را در بر می‌گیرد. از رایج‌ترین انواع حبوبات می‌توان اشاره‌ای به موارد زیر نمود:

• لوبیا (قرمز، سفید، سیاه، چیتی و سبز)
• نخود (نخود چشم سیاه، نخود فرنگی و نخود خرد شده)
• عدس
• ماش
• دانه‌های سویا
• بادام زمینی
• و …

ارزش غذایی حبوبات

حبوبات از ارزش غذایی بالایی برخوردار است که به عنوان یک ماده غذایی در وعده اصلی به کار گرفته می-شود. حبوبات دسته گسترده‌ای از انواع ریز مغذی همچون مواد معدنی (آهن، پتاسیم، منیزیوم، فسفر، منگنز، مس، کلسیم، روی و …)، مواد ویتامینی (اسید فولیک و سایر ویتامین‌های گروه B) و پروتئین را شامل می-شود از این رو از اجزای اساسی رژیم‌های غذایی به حساب می‌آید. وجود پروتئین فروان در این گروه مهم از گیاهان زراعی، موجب شده تا نقش تکمیل کننده را در رژیم غذایی گیاهخواران ایفا نماید. همچنین سرشار از آنتی اکسیدان‌های قوی نیز می‌باشد که می‌تواند از بدن در برابر انواع بیماری‌ها محافظت نماید. کاهش وزن، درمان یبوست، کنترل کلسترول، سلامت قلب، تنظیم قند خون و مقابله با سرطان از مهمترین فواید مصرف انواع حبوبات می‌باشد.

• آشنایی با سومین گروه مهم گیاهان زراعی

جالیز نیز یکی دیگر از سه گروه مهم گیاهان زراعی بعد از دانه غلات و حبوبات است که در این مقاله به شرح آن می‌پردازیم.

جالیز چیست؟

جالیز، جلیز یا پالیز به آن دسته از گیاهان زراعی گفته می‌شود که می‌توان در کشتزارهای به عمل آمده، محصولاتی در رده صیفی جات از آن برداشت نمود. سیستم ریشه‌ای در این نوع از گیاهان وسیع اما کم عمق است. تولید محصولات جالیزی تحت تاثیر شرایط آب و هوایی قرار دارد و محصولات این گروه نسبت به سرما بسیار حساس هستند از این رو اکثرا در فصل گرم سال به عمل می‌آیند. زمین‌های پست، کوه‌ها، گلخانه، مزارع، مناطق گرمسیری و معتدل برای رویش محصولات جالیزی بسیار مناسب می‌باشند.

انواع محصولات جالیزی

محصولات جالیزی طیف گسترده‌ای از گونه‌های گیاهی را تشکیل می‌دهند که در سرتاسر دنیا با توجه به اهداف مختلفی کشت می‌شوند. از محصولات به عمل آمده از سومین گروه مهم گیاهان زراعی می‌توان اشاره‌ای به خیار، خربزه (انواع خربزه)، هنداونه، کدو قلیانی، گوجه، سیب زمینی، پیاز، بادنجان، فلفل، گل کلم و … نمود.

ارزش غذایی محصولات جالیزی

محصولات جالیزی در مقایسه با گروه غلات و حبوبات ارزش غذایی پایین‌تری دارند اما سرشار از املاح معدنی و ویتامینی هستند به همین جهت گنجاندن آن در سبد غذایی توصیه می‌گردد.

کلام پایانی

حبوبات، غلات و جالیز سه گروه مهم گیاهان زراعی هستند که به دلیل داشتن ارزش غذایی خوب، وجود آن‌ها در سبد غذایی انسان‌ها به نوعی ضروری می‌باشد. مصرف این نوع از گیاهان زراعی، علاوه بر این که نیاز جامعه بشری به مواد غذایی را تامین می‌کند، به دلیل داشتن ریز مغذی‌های مفید، می‌توانند سلامت افراد را نیز تضمین نماید.