وبلاگ
همه چیز درباره درخت سنجد ، نحوه کاشت و نگهداری
همه چیز در مورد درخت سنجد (از کاشت تا برداشت و عیب‌یابی)
درخت سنجد (Elaeagnus angustifolia) که با نام زیتون روسی نیز شناخته می‌شود، یکی از مقاوم‌ترین و پرفایده‌ترین درختان است. این درخت به دلیل رشد سریع، تحمل بالا در برابر کم‌آبی و شرایط سخت محیطی و همچنین میوه‌های پرخاصیتش، گزینه‌ای محبوب برای باغداران محسوب می‌شود. اگر قصد کاشت این درخت را دارید یا با چالش‌هایی مانند عدم باردهی مواجه هستید، این راهنمای کامل به تمام سوالات شما پاسخ خواهد داد.
جدول مشخصات کلی درخت سنجد
برای دسترسی سریع به اطلاعات کلیدی، جدول زیر را آماده کرده‌ایم:
| ویژگی | توضیحات |
| نام علمی | Elaeagnus angustifolia |
| عمر مفید اقتصادی | حدود ۷۰ تا ۸۰ سال |
| زمان شروع باردهی | ۳ تا ۶ سال پس از کاشت |
| زمان گلدهی | اواخر بهار (اردیبهشت و خرداد) |
| فصل برداشت | اوایل پاییز |
| نیاز نوری | آفتاب کامل (حداقل ۶ ساعت در روز) |
| نیاز آبی | کم و مقاوم به خشکی |
| عمق ریشه | ریشه‌های سطحی و گسترده |
گرده افشانی درخت سنجد؛ مهم‌ترین عامل در باردهی
یکی از پرتکرارترین سوالات در مورد درخت سنجد، نحوه گرده‌افشانی آن است. گل‌های درخت سنجد معمولاً دگرگرده‌افشان هستند. این یعنی برای تولید میوه باکیفیت و در حجم بالا، نیاز به حضور حداقل دو اصله درخت سنجد از ارقام مختلف در نزدیکی یکدیگر است. گرده‌افشانی عمدتاً توسط باد و حشرات (مانند زنبورها که جذب عطر شیرین گل‌ها می‌شوند) انجام می‌شود. اگرچه یک درخت تنها نیز ممکن است مقدار کمی میوه تولید کند، اما برای باردهی تجاری و مطلوب، کاشت چند درخت در کنار هم ضروری است. عدم توجه به این موضوع، اصلی‌ترین دلیل عدم باردهی بسیاری از درختان سنجد است.
درخت سنجد پس از چند سال میوه می‌دهد؟
به طور معمول، نهال سنجد بین ۳ تا ۶ سال پس از کاشت شروع به باردهی می‌کند. این زمان به عوامل متعددی بستگی دارد:
- نژاد درخت: برخی ارقام زودتر به بلوغ می‌رسند.
- روش کاشت: درختانی که از نهال کاشته می‌شوند سریع‌تر از درختان حاصل از بذر میوه می‌دهند.
- شرایط نگهداری: دسترسی به نور کافی، آبیاری منظم و تغذیه مناسب، فرآیند رشد و باردهی را تسریع می‌کند.
- گرده‌افشانی: همانطور که ذکر شد، وجود گرده‌افشان مناسب، زمان رسیدن به باردهی اقتصادی را کوتاه‌تر می‌کند.
چرا درخت سنجد بار نمی‌دهد؟ (بررسی علل عدم باردهی)
اگر درخت سنجد شما پس از گذشت چند سال هنوز میوه نمی‌دهد یا میوه‌دهی آن ضعیف است، دلایل زیر را بررسی کنید:
- عدم گرده‌افشانی مناسب: این شایع‌ترین علت است. ممکن است فقط یک درخت کاشته باشید یا درختان اطراف از رقم مناسبی برای گرده‌افشانی نباشند.
- سن درخت: درختان خیلی جوان (زیر ۳ سال) یا بسیار مسن (بالای ۷۰-۸۰ سال) باردهی مطلوبی ندارند.
- کمبود نور خورشید: سنجد برای گلدهی و تولید میوه به آفتاب کامل نیاز دارد. کاشت درخت در سایه باعث کاهش شدید یا توقف باردهی می‌شود.
- هرس غیراصولی: حذف شاخه‌های بارده (که معمولاً شاخه‌های یک یا دو ساله هستند) در زمان نامناسب، باعث از بین رفتن محصول آن سال می‌شود.
- تغذیه نامناسب: کمبود عناصر غذایی ضروری مانند فسفر و پتاسیم می‌تواند گلدهی را مختل کند.
- علت ریزش گل درخت سنجد: تنش‌های شدید آبی (خشکی یا آبیاری بیش از حد)، سرمای دیررس بهاره یا گرمای ناگهانی می‌تواند باعث ریزش گل‌ها و عدم تشکیل میوه شود.
بیشتر بخوانید : کود مخصوص درخت سنجد
شرایط کاشت و نگهداری درخت سنجد
انتخاب محل کاشت (مناطق مناسب و فاصله کشت)
مناطق مناسب: درخت سنجد به دلیل مقاومت بالا، در طیف وسیعی از مناطق آب و هوایی، به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران به خوبی رشد می‌کند. این درخت به شوری خاک و خشکی هوا مقاوم است.
فاصله کاشت: اگر قصد کاشت ردیفی دارید، درختان را با فاصله ۴ تا ۶ متر از یکدیگر و ردیف‌ها را با فاصله ۵ تا ۷ متر در نظر بگیرید تا نور کافی به همه قسمت‌های درخت برسد.
خاک مناسب و عمق ریشه درخت سنجد
درخت سنجد در انواع خاک‌ها رشد می‌کند اما بهترین عملکرد را در خاک‌های با بافت متوسط، سبک و با زهکشی خوب دارد. یکی از ویژگی‌های مهم این درخت، ریشه‌های سطحی و گسترده آن است. عمق ریشه درخت سنجد زیاد نیست و بیشتر در سطح خاک پخش می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود نتواند با علف‌های هرز مهاجم رقابت کند، بنابراین وجین کردن اطراف تنه ضروری است.
آبیاری درخت سنجد
این درخت به کم‌آبی بسیار مقاوم است. پس از استقرار کامل در خاک، نیاز آبی کمی دارد. در سال‌های اول کاشت، آبیاری منظم (مثلاً هر ۱۰ تا ۱۵ روز یکبار) به رشد سریع‌تر کمک می‌کند. برای درختان بالغ، آبیاری هر ۳۰ تا ۴۰ روز یکبار در فصول گرم کافی است. البته آبیاری منظم باعث افزایش کیفیت و کمیت محصول خواهد شد.
نور و دمای مورد نیاز
همانطور که اشاره شد، نور کامل خورشید (حداقل ۶-۸ ساعت در روز) برای این درخت حیاتی است. از نظر دما، سنجد یک درخت فوق‌العاده مقاوم است که سرمای زمستان تا منفی ۳۵ درجه سانتی‌گراد و گرمای تابستان تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند.
کوددهی و تقویت درخت سنجد
اگر خاک شما فقیر است، استفاده از کودهای دامی پوسیده در زمان کاشت و همچنین کودهای کامل NPK در فصل رشد (بهار) توصیه می‌شود. برای بهبود کیفیت میوه، استفاده از کودهای حاوی پتاسیم و فسفر قبل از زمان گلدهی بسیار مؤثر است.
روش‌های کاشت و تکثیر درخت سنجد
کاشت نهال سنجد
بهترین زمان برای کاشت نهال، اواخر زمستان یا اوایل بهار است. گودالی دو برابر عرض و عمق ریشه حفر کنید. نهال را به صورت عمودی در گودال قرار داده و آن را با ترکیبی از خاک و کود دامی پوسیده پر کنید. پس از کاشت، آبیاری کامل را انجام دهید.
کاشت هسته سنجد (بذر)
برای کاشت هسته، میوه‌های کاملاً رسیده را در پاییز برداشت کنید. گوشت میوه را جدا کرده و هسته را بشویید. هسته را در بستری مرطوب مانند پیت ماس قرار داده و برای حدود سه ماه در دمای ۱ تا ۵ درجه سانتی‌گراد (در یخچال) نگهداری کنید تا نیاز سرمایی آن برطرف شود. سپس در بهار آن را در گلدان یا زمین اصلی بکارید.
کاشت سنجد در گلدان
اگرچه سنجد یک درخت است، اما می‌توان ارقام پاکوتاه آن را برای چند سال در گلدان‌های بزرگ نگهداری کرد. از گلدان با زهکشی مناسب و خاک سبک استفاده کنید. گلدان را در مکانی کاملاً آفتاب‌گیر قرار دهید و آبیاری را به طور منظم انجام دهید. به خاطر داشته باشید که باردهی در گلدان معمولاً کمتر از کاشت در زمین است.
زمان و نحوه هرس درخت سنجد
بهترین زمان برای هرس درخت سنجد، اواخر زمستان تا اوایل بهار و قبل از بیدار شدن درخت از خواب زمستانی است. هرس شامل حذف شاخه‌های خشک، بیمار، آسیب‌دیده و شاخه‌هایی است که به صورت متقاطع رشد کرده و مانع رسیدن نور به مرکز درخت می‌شوند. این کار به افزایش کیفیت میوه و سلامت کلی درخت کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید : هرس صحیح درخت سنجد
فصل برداشت سنجد چه موقع است؟
سنجدها در اوایل پاییز (مهرماه) زمانی که رنگ آن‌ها کاملاً قهوه‌ای شده و کمی نرم شده‌اند، آماده برداشت هستند. می‌توانید میوه‌ها را به راحتی از شاخه بچینید. برای برداشت گل‌های معطر سنجد نیز باید پس از باز شدن کامل گل‌ها در بهار اقدام کنید، اما توجه داشته باشید که برداشت بیش از حد گل، باردهی را کاهش می‌دهد.
آفات و بیماری‌های رایج
درخت سنجد نسبتاً به آفات مقاوم است اما گاهی ممکن است با مشکلاتی مانند شته‌ها، شپشک آردآلود و بیماری‌هایی چون لکه برگی و کپک پودری مواجه شود. کنترل این موارد با سم‌پاشی‌های به موقع و رعایت بهداشت باغ امکان‌پذیر است.
سوالات متداول درباره درخت سنجد (FAQ)
- طول عمر درخت سنجد چند سال است؟
درخت سنجد طول عمر بالایی دارد و می‌تواند بیش از ۱۰۰ سال زنده بماند. با این حال، عمر مفید و اقتصادی آن معمولاً بین ۷۰ تا ۸۰ سال است و پس از آن باردهی به شدت کاهش می‌یابد. - هر درخت سنجد چند کیلو بار می‌دهد؟
میزان باردهی به شدت به سن درخت، نژاد، شرایط اقلیمی و مدیریت باغ بستگی دارد. یک درخت بالغ و سالم در شرایط مطلوب می‌تواند بین ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم سنجد تولید کند. - بهترین نژاد درخت سنجد کدام است؟
نژادهای مختلفی از سنجد وجود دارد که برای اهداف گوناگون کشت می‌شوند. ارقامی مانند “سنجد حاج حسینی” و سایر ارقام محلی که میوه‌های درشت و شیرین دارند، در ایران محبوب هستند. انتخاب بهترین نژاد به شرایط آب و هوایی منطقه شما بستگی دارد. - سنجد در چه مناطقی از ایران رشد می‌کند؟
سنجد به طور گسترده در مناطق مختلف ایران، به ویژه در استان‌های اصفهان، یزد، خراسان، آذربایجان و مناطق مرکزی که آب و هوای خشک و نیمه‌خشک دارند، کشت می‌شود.
شرکت آل کود ارائه دهنده انواع کود ارگانیک و کودهای شیمیایی مانند : کود منگنز ، کود مس ، کود روی و غیره در ایران است ، جهت تهیه کود مورد نیاز خود و دریافت مشاوره با ما تماس بگیرید.