غالبا گونه های مرکبات در نواحی گرمسیری با زمستان های سرد فقط یک بار در سال و در اوایل بهار گل می دهند . در این نواحی گل انگیزی در اواسط دی ماه چهره می گیرد . گل ها در جوانه های محوری روی گرایش های رویشی سال جاری ( هر دو رشد بهاره و تابستانه در اواخر تیر تا شهریور ) به وجود می آیند . بنابراین جوانه های گل در جوانه های 12 ماهه ( از رشد بهاره ) یا 5-6 ماهه ( از رشد تابستانه ) اتفاق می افتد. از آنجایی که زمان کوددهی به درختان بسیار حائز اهمیت است این مقاله را به زمان کوددهی مرکبات اختصاص داده ایم.
پرتقال ، گریپ فروت و دورگ های نارنگی از این حالت تبعیت می کنند. در نواحی گرمسیری و ساحلی ممکن هست درختان در طول سال چندین بار گل اطلاعات و یا اینکه دوره گلدهی خیلی طولانی داشته باشند . در لیمو ها و لایم ها گلدهی در دو فصل از سال اتفاق می افتد . البته عواملی چون بیماری ها ، بارندگی یا آبیاری بعد از یک دوره خشکی سبب تسریع در گلدهی مرکبات می شود . آغازش گل ها در طول باز شدن جوانه ، در پاسخ به تحریک ایجاد شده توسط دماهای پایین زمستان اتفاق می افتد.
دماهای سرد سبب بیدار شدن جوانه ها از رکود و بلافاصله تحریک به گلدهی می شود . بنابراین پاسخ به لازم سرمایی توسط واکنش مریستم ها به رشد ، کامل می شود . معمولا دماهای زیر 25 درجه سانتیگراد به مدت چند هفته جهت انگیزش جوانه های گل کافی مورد لازم هست . البته هر چه این دما پایین تر بیاید و بالای صفر بماند انگیزش گل ها زیادتر شده و درختان شکوفه بهتری در فصل بهار می دهند. گل ها در مرکبات دوجنسی بوده و به چهره منفرد یا گروه های کوچک در محور برگ و روی گرایش های جوان تشکیل می شوند.وقت نمو گلهای موجود در یک گلآذین تا حد زیادی با هم فرق دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین کود برای پسته در تابستان
جوانه های محوری گل بعد از نمو جوانه انتهایی شروع به نمو می نمایند. گلبرگ ها ابتدا در درون جوانه و به صورت فلسی روی هم قرار دارند ولی با باز شدن و نمو گل خصوصاً در گام بلوغ به میزان زیادی از هم فاصله می گیرند. پرچم ها و گلبرگ‌ها روی نهنج و صحیح زیر صفحه ای کوتاه و حلقه مانند تشکیل می شوند. بساک ها در کنار و یا نزدیک به سطح کلاله قرار داشته و مادگی را احاطه می نمایند. هر بساک از دو کیسه گرده تشکیل شده که به چهره طولی شکافته می شوند.
تخمدان از ۱۵-۸ برچه تشکیل شده است. در مرحله ها اولیه رشد، در داخل مادگی دیواره ای وجود دارد که در حقیقت ترکیبی از برچه های جوان است. برچه ها به تدریج به طرف بالا رشد نموده و حاشیه آن ها به طرف داخل و برآمدگی مرکزی متمایل می شوند. جفت در زاویه داخلی حفره هر یک از برچه ها شروع به رشد نموده و تخمک ها را به تخمدان وصل می نماید. هر تخمک بالغ شامل ناف، خورش، کیسه جنینی با هشت سلول و دو پوشش احاطه کننده است.
دانه های گرده مرکبات چسبناک بوده و گل ها توسط حشرات به دلیل رنگ زیبا و شهد زیاد، درشت بودن جام گل، عطر فراوان گل جذب شده و بدین وسیله خودگرده افشانی یا دگرگرده افشانی می شوند. در شرایط مطلوب، هشت روز پس از گرده افشانی عمل لقاح چهره می گیرد اما گاهی این مدت تا چهار هفته نیز طول میکشد .
میان عناصر شیمیایی که توسط درختان مرکبات مصرف می شود سه عنصر کربن، اکسیژن و هیدروژن در عمل فتوسنتز تأمین می شوند. ازت، فسفر و پتاس عناصر اصلی تغذیه هستند که به مقدار بیشمار از زمین برداشت می شوند و به آن ها عناصر ”ماکرو” می گویند. در مقابل عنصر های هستند که میزان آن ها در خاک اندک و لازم گیاه هم به آن ها اندک هست ولی در تغذیه و تندرستی گیاه نقش مهمی دارند و به آن ها عناصر ”میکرو” می گویند. بخشی از لازم غذایی مرکبات از زمین تأمین می شود و بخشی دیگر را با دادن کودهای حیوانی و شیمیایی(ماکرو و میکرو) تأمین می کنند.
استفاده از کود حیوانی در تغذیه مرکبات: مصرف کود حیوانی علاوه بر تغذیه گیاه دارای نقش مهمتری در اصلاح خاک است. هر سه سال یک بار (اواخر زمستان)30-20 تن در هکتار در ناحیه تلاش ریشه با خاک مخلوط گردد. ترجیحاً چالکود بدین ترتیب که شیاری به عمق 20 سانتی متر در بیرون از آبچکان درخت ایجاد و کود ریخته شود.زمان کوددهی پاییز تا اسفند و پس از برداشت میوه است.
استفاده از کود شیمیایی در تغذیه مرکبات: فسفر به چهره فسفات آمونیوم، پتاس به چهره سولفات پتاس و ازت به چهره سولفات آمونیم مصرف می شود. میانگین مصرف فسفات آمونیم به ازای هرسال سن درخت 50 گرم است. سولفات پتاس به ازای هرسال سن درخت 100 گرم و سولفات آمونیم به ازای هرسال سن درخت 200 گرم (در 2 تا 3 نوبت) است. کودهای فسفره و پتاسه پس از برداشت میوه تا اسفند ماه(ترجیحاً اسفند ماه ) با شخم باغ، همراه کود حیوانی به زمین اطلاعات می شود. سولفات آمونیم از اسفند تا اردیبهشت در 2 تا 3 نوبت مصرف میشود.
نوبت اول همراه با شخم و با دیگر کودها، نوبت دوم به چهره سرک با فاصله یک ماه از نوبت اول و نوبت سوم (اگر بدهند) با نوبت دوم یک ماه فاصله خواهد داشت. کود دهی به دو چهره چالکود یا پخش سطحی و زیر و رو کردن خاک انجام می شود (به فاصله 50 سانتیمتر از تنه درخت به جایگاه آب چکان درخت، کوددهی چهره می گیرد. ) اگر آبیاری به راه قطره ای باشد کودهای فسفره و پتاسه به چهره دستی و کود ازته همراه آب (محلول در آب آبیاری) اطلاعات می شود.
عناصر فرعی که به کودهای میکرو معروف هستند عمدتاً به چهره محلول بر روی درختان پاشیده می شوند. در مواردی که ابیاری به راه قطره ای باشد کودهای میکرو نیز همراه آب به درخت اطلاعات می شوند. در جنوب سرزمین از میان کودهای میکرو ”سکوسترین 138” برای برطرف کمبود آهن اطلاعات می شود. در شمال سرزمین آهن، مس، روی، منگنز، منیزیم، کلسیم و گوگرد و بٌر مصرف می شود. وقت مصرف کودهای میکرو یک نوبت و زمانی هست که میوه به اندازه فندق هست و نوبت دیگر 20 تا 30 روز بعد که میوه به اندازه گردو شده باشد.
بیشتر بخوانید: کود مرکبات در زمستان
همراه با موارد کودی که در بالا ذکر شد و برای یک باغ مرکبات ضروری دانسته شد میتوان ازکود های هورمونی محرک گل نیز استفاده کرد این نوع کود حاوی ازت، پتاس، بر ، روی و مقادیر قاب توجهی از الکل های قندی، اسید های ارگانیک، آمینو اسیدها ، کربوهیدرات ها، فیتو هورمون ها و ویتامین ها میباشد.
آل‌کود، مرجع کامل مقالات آموزش کشاورزی و بزرگ‌ترین وارد کننده و فروشنده انواع کودهای ارگانیک در ایران است. پشتیباتی تمام مراحل کشت و خرید مایحتاج مورد نیاز باغ‌داری و کشاورزی خود را از ما بخواهید. با آل‌کود تمام نیازهای باغبانی و کشاورزی‌تان را برطرف کنید.
مشاوره کود دهی، فروش ریز مغذی
بدون دیدگاه