وبلاگ
قلمه زدن درخت افرا
تکثیر و پرورش یک درخت افرا از قلمه، فرآیندی است که به شما اجازه می‌دهد زیبایی یک درخت خاص را عیناً تکرار کنید. تصور کنید یک افرای باشکوه با برگ‌های بزرگ و خیره‌کننده (Acer macrophyllum) در حیاط خود دارید و می‌خواهید این زیبایی را در نقاط دیگر باغتان نیز داشته باشید یا به دوستانتان هدیه دهید. قلمه زدن به شما این امکان را می‌دهد که “کلون‌هایی” از درخت مادرتان بسازید که دقیقاً همان ویژگی‌های ژنتیکی، رنگ پاییزی و فرم رشد را به ارث ببرند. این کار به کمی دقت، صبر و استفاده از هورمون ریشه‌زایی نیاز دارد، اما نتیجه‌ی آن بسیار ارزشمند است.
درختان افرا به خاطر رنگ‌های آتشین پاییزی‌شان بسیار محبوب هستند و با کمی خلاقیت، می‌توانید از این روش برای تولید نهال‌های کوچک و هدیه دادن آن‌ها استفاده کنید. در این راهنما، قدم به قدم شما را برای موفقیت در این فرآیند همراهی می‌کنیم.
پیش از شروع: درک انواع قلمه و بهترین زمان برای اقدام
موفقیت در قلمه زدن به شدت به زمان‌بندی و نوع شاخه‌ای که انتخاب می‌کنید بستگی دارد. برای درخت افرا، بهترین نوع قلمه، “قلمه چوب نرم” (Softwood Cutting) است.
- قلمه چوب نرم: این قلمه‌ها از شاخه‌هایی گرفته می‌شوند که در همان فصل بهار رشد کرده‌اند. آن‌ها هنوز سبز، انعطاف‌پذیر و در حال رشد فعال هستند. بهترین زمان برای گرفتن این نوع قلمه، از اواخر بهار تا اوایل تابستان (معمولاً خرداد تا اواسط تیر) است. در این دوره، شاخه‌ها انرژی و هورمون‌های رشد کافی برای ریشه‌زایی سریع را دارند.
انتخاب این زمان حیاتی است، زیرا قلمه‌های خیلی جوان و آبکی ممکن است بپوسند و قلمه‌هایی که بیش از حد چوبی و سخت شده‌اند، به سختی ریشه می‌دهند.
ابزار و مواد مورد نیاز برای قلمه زدن افرا
قبل از شروع، تمام وسایل خود را آماده کنید تا فرآیند به سرعت و با کمترین استرس برای قلمه‌ها انجام شود.
- قیچی هرس تیز و استریل: برای برشی تمیز که به بافت گیاه آسیب نزند.
- بستر کشت مناسب: ترکیبی از پیت ماس، پرلیت و ماسه درشت (به نسبت مساوی) ایده‌آل است. این ترکیب هم رطوبت را حفظ می‌کند و هم زهکشی عالی دارد.
- گلدان‌های کوچک: گلدان‌های سایز ۸ یا ۱۰ برای شروع عالی هستند.
- هورمون ریشه‌زایی: به صورت پودر یا ژل موجود است و شانس موفقیت را به شدت بالا می‌برد.
- کیسه‌های پلاستیکی شفاف: برای ایجاد یک محیط گلخانه‌ای کوچک.
- بطری اسپری آب: برای مه‌پاشی و حفظ رطوبت.
راهنمای گام به گام قلمه زدن درخت افرا
این فرآیند را به چند مرحله ساده تقسیم کرده‌ایم تا به راحتی آن را دنبال کنید.
مرحله اول: انتخاب و برداشت قلمه
صبح زود بهترین زمان برای گرفتن قلمه است، زیرا شاخه‌ها سرشار از آب و کاملاً هیدراته هستند. شاخه‌های سالم و قوی را که در همان سال رشد کرده‌اند انتخاب کنید. یک قلمه ایده‌آل باید حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر طول داشته باشد. برش را دقیقاً از زیر یک گره (محل اتصال برگ به ساقه) به صورت اریب انجام دهید. همیشه چند قلمه بیشتر از نیازتان بردارید، زیرا ممکن است همه آن‌ها ریشه ندهند.
مرحله دوم: آماده‌سازی قلمه برای کاشت
- حذف برگ‌های پایینی: تمام برگ‌ها را از نیمه پایینی قلمه جدا کنید. فقط ۲ یا ۳ برگ در بالای قلمه باقی بگذارید. این کار از دست دادن رطوبت را کاهش داده و انرژی گیاه را صرف ریشه‌زایی می‌کند.
- زخم زدن (اختیاری اما مؤثر): با نوک یک چاقوی تمیز، یک خراش عمودی کوچک به طول ۱ تا ۲ سانتی‌متر در پایین‌ترین قسمت قلمه ایجاد کنید. این کار لایه کامبیوم را نمایان کرده و به تحریک ریشه‌زایی کمک می‌کند.
- آغشته کردن به هورمون: انتهای مرطوب قلمه را در پودر هورمون ریشه‌زایی فرو ببرید و به آرامی تکان دهید تا پودر اضافی بریزد.
مرحله سوم: کاشت قلمه و ایجاد محیط گلخانه‌ای
- گلدان‌ها را با بستر کشت آماده شده پر و آن را کمی مرطوب کنید.
- با یک مداد یا انگشت، سوراخی در مرکز خاک ایجاد کنید و قلمه را به آرامی در آن قرار دهید تا هورمون از روی آن پاک نشود. خاک اطراف آن را به نرمی فشار دهید.
- برای حفظ رطوبت، یک کیسه پلاستیکی شفاف روی هر گلدان بکشید. مراقب باشید کیسه با برگ‌ها تماس نداشته باشد. می‌توانید از چند چوب کوچک برای ایجاد فاصله استفاده کنید.
مراقبت‌های دوره ریشه‌زایی: صبر کلید موفقیت است
گلدان‌ها را در مکانی روشن اما دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. نور مستقیم باعث افزایش دما و خشک شدن سریع قلمه‌ها می‌شود. روزی یک بار کیسه پلاستیکی را بردارید تا هوا جریان پیدا کند و با اسپری، برگ‌ها و سطح خاک را مه‌پاشی کنید. خاک باید همواره مرطوب بماند، اما خیس و غرقابی نباشد.
ریشه‌زایی معمولاً بین ۶ تا ۱۰ هفته طول می‌کشد. برای بررسی، قلمه را به آرامی به سمت بالا بکشید. اگر مقاومت کرد، به این معنی است که ریشه‌ها تشکیل شده‌اند. پس از ریشه‌دار شدن، می‌توانید کیسه پلاستیکی را برای همیشه بردارید.
بیشتر بخوانید: کاشت درخت پالونیا
انتقال به گلدان بزرگ‌تر و سازگار کردن نهال
پس از اینکه سیستم ریشه به خوبی توسعه یافت، نهال جوان شما آماده انتقال به یک گلدان کمی بزرگ‌تر است. در این مرحله، می‌توانید از خاک گلدان باکیفیت استفاده کنید. مهم‌ترین مرحله پس از این، “سازگار کردن” یا “Hardening Off” نهال است. قبل از کاشت دائمی در زمین، باید آن را به تدریج به شرایط بیرون عادت دهید. برای یک تا دو هفته، گلدان را هر روز برای چند ساعت در فضای باز و سایه قرار دهید و شب‌ها به داخل بیاورید. به تدریج مدت زمان و میزان نور را افزایش دهید تا گیاه برای زندگی در محیط بیرون آماده شود.
شرکت آل کود ارائه دهنده انواع کودهای ارگانیک و شیمیایی مانند کود هیومیک اسید، کود مرغی و سایر محصولات تخصصی در ایران است. جهت تهیه کود مورد نیاز برای تقویت نهال‌های خود و دریافت مشاوره با ما تماس بگیرید.