کشت گل رز

 کشت گل رز : گل رز به عنوان نماد عشق سابقه‌ای طولانی در بین انسان‌ها دارد و به دلیل زیبایی و عطر خوش همواره مورد تحسین قرار گرفته است و در بازار بین المللی گل‌های شاخه‌ای رز جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. از گل رز می‌توان به عنوان ضدعفونی کننده و درمان کننده عفونت‌ها و به عنوان مرهم برای زخم و بریدگی استفاده کرد.

این گل پر از آنتی اکسیدان بوده و از آسیب به سلول های پوستی و پیری جلوگیری می‌کند. و همچنین عصاره آن روحیه را بالا می‌برد و خواص ضد افسردگی و اضطراب دارد و به هضم غذا کمک کرده و موجب جلوگیری از ناراحتی معده می‌شود.

علاوه بر این از گل رز در صنعت تولید لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی و عطر سازی استفاده‌های گوناگون می‌شود.

انواع گل رز و کشت گل رز

گل‌های رز در طیف‌های باورنکردنی و اشکال مختلف و رنگ‌های گوناگوت وجود دارند که در میان آنها می‌توان گل رز صورتی، گل رز سفید، گل رز مارون، گل رز سرخ، گل رز نارنجی را نام برد.

و از گونه‌های رز بر حسب نژاد می‌توان به گل رز فرانسوی، گل هیبرید چای، گل رز هلندی، گل رز ایرانی، گل رز با گل‌های متعدد، گل رز مینیاتوری و گل رز بنگالی اشاره کرد.

که تفاوت گل‌های رز سرخ ایرانی با گل‌های هلندی در خارهای موجود روی ساقه و رنگ گلبرگ‌ها است، که در نژاد ایرانی خارها زیاد و رنگ گلبرگ‌ها روشن است و در گونه هلندی آن خارهای کمتر و گلبرگ‌های تیره و مخملی را شاهد هستیم.

شرایط لازم برای کشت گل رز

بستر مناسب برای کاشت گل رز: برای داشتن گل رز سالم و زیبا باید گل‌ها روزانه پنج تا هفت ساعت نور خورشید را دریافت کنند، آفتاب صبحگاهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا باعث خشک شدن برگ‌ها شده و از رشد بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند و نیز موجب بزرگ شدن اندازه گل‌ها می‌شود.

گیاه گل رز باید در خاک‌های زهکشی شده و غنی از مواد آلی کاشته شود، گیاه گل سرخ خاک‌های لوم متوسط با PH تقریبا خنثی 0/۶تا ۷ را بیشتر ترجیح می‌دهد، که یک آزمایش دقیق خاک به شما PH دقیق را نشان می‌دهد.

در صورتی که خاک اسیدی بود، می‌توان با مقداری سنگ آهک آسیاب شده آن را خنثی کنید و در صورتی که خاک قلیایی بود برای خنثی کردن آن را با گوگرد آسیاب شده تصفیه کنید.

وهمچنین برای غنی و آماده کردن خاک قبل از کاشت می‌توان به حجم ۳۰ سانتی متر بالای بستر خاک کمپوست اضافه کنید.

گل‌های رز در آب و هوای گرم بهترین عملکرد را خواهند داشت، و در آب و هوای سرد کاشت این گل‌ها در کنار نرده یا دیواره جنوبی یا غربی برای به حداقل رساندن آسیب‌های یخ زدگی در زمستان توصیه می‌شود.

زمان مناسب برای کاشت گل رز: گل رز بهتر است در بهار(پس از آخرین سرما) یا در پاییز کاشته شود. زیرا کاشت زودرس در پاییز به ریشه زمان کافی می‌دهد تا قبل از خواب زمستانی گیاه تاسیس و گسترش یابد.

گل‌های رز به طور کلی به صورت بذر، جوانه زنی و قلمه زنی کاشته می‌شوند، اما بیشتر کشاورزان با استفاده از بذر اقدام به کاشت گل رز می‌کنند.

به این منظور می‌توان بذر گل را به مدت ۱۲تا ۲۴ ساعت در پراکسید هیدروژن رقیق شده با آب خیس کنید تا از رشد کپک بین بذرها جلوگیری کند و دیواره سخت بذر را نرم کند، تا جوانه زنی زودتر اتفاق بیفتد.

عمق کاشت باید به اندازه کافی عمیق باشد تا  قادر به جای دادن ریشه گیاه را در خود باشد. و تاج گیاه باید در آب و هوای معتدل در سطح زمین و در آب و هوای سرد ۲ تا ۳ سانتی متر زیر سطح زمین قرار بگیرد‌.

و همچنین باید خاک مورد نظر را به عمق ۳۰ سانتی متر شخم زده و حداقل به مدت ۱۵ روز جلوی آقتاب باشد تا گرم و آماده کاشت شود.

بعد از اسقرار گل در خاک حفره را کاملا با خاک بپوشانید و سپس به صورت کامل آبیاری کنید.

 فاصله هر درختچه گل رز از یکدیگر باید حداقل ۱۸۰ سانتی متر باشد تا با بلوغ فضای رشد کم نشود و آزادی رشد وجود داشته باشد.

میزان آبیاری گل سرخ: خاک باید در تمام طول فصل رشد به طور مساوی مرطوب نگه داشته شود، مقدار و دفعات آبیاری به نوع خاک و آب و هوا منطقه بستگی دارد.

گل سرخ بهترین عملکرد را با معادل ۱ باران در هفته در فصل رشد خواهد داشت، گل‌های رز در خاک‌های شنی با وجود تخلخل بیشتر نسبت به گل‌های رز در خاک رسی سنگین نیاز بیشتری به آبیاری دارند.

همانطور که آبیاری کردن مهم است، نحوه آبیاری کردن هم می‌تواند بسیار مهم باشد، به این صورت که هرگز شاخه و برگ درخت را آبیاری نکنید برای یک آبیاری خوب باید آبیاری مستقیما روی خاک اطراف ریشه انجام شود.

گل‌های رز به آبیاری بسیار علاقه‌مند هستند، اما آن‌‌ها را در آب غرق نکنید، زیرا آن‌ها دوست ندارند در آب بنشینند و اگر در زمستان خاک آن‌ها خیلی مرطوب باشد می‌میرند، اما رطوبت نسبی برای آن‌ها مناسب است، که می‌توانید با ریختن مالچ روی خاک رطوبت را در تمام طول رشد در خاک نگه دارید.

نکته: آبیاری کردن بوته‌های گل رز با محلول مخمر رقیق شده با آب برای اولین بار می‌تواند، باعث فعال شدن باکتری‌های مفید خاک شود و بسیار حائز اهمیت است.

تغذیه گل رز و کشت گل رز

یک بخش مهم از تغذیه گل رز کوددهی مطلوب است، زیرا گل رز جز گیاهانی است که به خاکی با مواد مغذی زیاد احتیاج دارد.

برای کوددهی به گل رز می‌توان از انواع کود‌های آلی، شیمیایی استفاده کنید.

مواد مغذی اصلی( درشت مغذی‌ها ) مورد نیاز همه گیاهان است، عنصر k پتاسیم و P فسفر و K ازت جز اصلی تغذیه تمام گیاهان است.

نیتروژن مشوق رشد سالم و سریع برگ‌ در گیاهان است، از آن جا که تمام نیروی گل رز در شاخه و برگ آن وجود دارد تقویت شاخه و برگ می‌تواند باعث تولید گل بیشتر شود.

البته میزان خیلی زیاد نیتروژن می‌تواند، باعث بلند شدن شاخه‌ها و کم شدن گلدهی شود، و در مقابل کم بودن میزان آن موجب توقف رشد و تولید شکوفه‌های کوچکتر می‌شود، پس همواره حد تعادل را در دادن کود ازت به گیاه گلدار رعایت کنید.

فسفر باعث رشد سالم ریشه و تولید گل فراوان می‌شود. کمبود فسفر می‌تواند باعث ریزش برگ‌ها و ایجاد ساقه‌های ضعیف و جوانه‌هایی شود که باز نمی‌شوند و تولید گل نمی‌دهند.

پتاسیم که به آن پتاس نیز گفته می‌شود، هنگام آسیب رسیدن به گل بر اثر حشرات و بیماری‌ها در شرایط شدید آب و هوایی به بهبود گل رز کمک می‌کند، کمبود پتاسیم می‌تواند منجر به زرد شدن حاشیه برگ و ضغیف شدن ساقه‌ها شود.

 گل سرخ برای رشد همچنین به عناصر ریز مغذی از جمله: کلسیم و منیزیم و گوگرد و بور و مس و آهن و منگنز و روی نیز نیاز دارد.

کودهای آلی و کشت گل رز

برای تامین این عناصر می‌توان از کودهای آلی و غیر آلی استفاده کرد، با این تفاوت که کودهای آلی نسبت به کودهای شیمیایی در زمان طولانی تری جذب گیاه می‌شوند.

اما کودهای آلی که از مواد گیاهی یا حیوانی گرفته می‌شوند، برای محیط زیست مناسب تر هستند و می‌توانند به صورت ترکیبی به عنوان بخشی از رژیم تغذیه‌ای گل استفاده شوند و نیز باعث پشتیبانی از میکروب‌های مفید و بهبود بافت خاک می‌شوند.

از جمله این کودها می‌توان به کنجاله یونجه اشاره کرد که می‌تواند به اضافه یک کود شیمیایی فسفاته در زمان رشد رویشی گیاه گل رز استفاده شود و کود آلی مانند: پودر استخوان که در افزودن فسفر به گیاه به صورت اضافه کردن به خاک به اندازه یک قاشق چای خوری قبل از کاشت کمک می‌کند.

 از سایر کودهای آلی می‌توان به کود خون خشک شده حیوانات نیز اشاره کرد که می‌تواند برای جذب نیتروژن برای گیاه مناسب باشد.

همچنین کود ماهی یا امولسیون آن نیز می‌تواند به صورت رقیق شده با آب به عنوان کودهای نیتروژنه مورد استفاده قرار بگیرد.

و یا از کود پیت مرغی برای تامین ازت و از کود ارگانیک مانند نمک اسپوم و جلبک دریایی که منبع خوب نیتروژن و فسفات هستند استفاده می‌شود،‌ که اگر به عنوان بین تغذیه‌ای منظم استفاده شود، می‌تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد.

توجه داشته باشید که کودهای کاملا ارگانیک مانند: فضله پرندگان و اسب‌ها نیز می‌تواند بهترین کود در فصل پاییز به صورت حفر در خاک بستر باشد.

کودهای شیمیایی

برای تغذیه گیاه گل رز با کودهای شیمیایی و غیر آلی می‌توان از کودهای NPK که دارای نسبت درصد عناصر N وP وk در کنار هم است، استفاده کرد.

کود NPK در کشت گل رز

استفاده از کودهای NPK ۲۰-۲۰-۲۰

و121236 که دارای تعادل ۳ ماده غذایی درشت مغذی هستند و درصد کمی از مواد ریز مغذی نیز در آن‌ها وجود دارد به صورت جامد و مایع پیشنهاد می‌شود.

برای استفاده از این کود به صورت جامد ۱۱۰ تا ۲۳۰ گرم را در ۱۵ سانتی متر از خاک اطراف بوته گیاه پخش کنید و سپس گیاه را آبیاری کنید، تا کود به عمق و ریشه گیاه رسیده و سوخت و ساز انجام شود.

اما اگر از کود شیمیایی مایع استفاده کردید باید به دستورالعمل روی بسته دقت کنید، زمان استفاده از کودهای شیمیایی بیشتر در بهار پیش از تثبیت گیاه در خاک است.

توجه کنید که برخی از گونه های گل رز در اواسط تابستان نیز بارور خواهند شد، پس باید در این گونه‌ها در این زمان هم از کود شیمیایی استفاده شود.

از کود NPK12-12-36  پتاس بالا برای بالا بردن توانایی گلدهی گل رز در برابر سرما و عوامل محیطی استفاده می‌شود که در نتیجه موجب سرسبز شدن بیشتر گیاه و نیز تسریع در گلدهی با تعداد بالا خواهد شد.

کود نیترات پتاسیم در کشت گل رز

با استفاده از کود نیترات پتاسیم که کودی محلول در آب است، می‌توان نیاز گیاه به ازت را رفع نمود که اگر در مراحل رویشی گل رز از ازت استفاده نشود موجب کوچک شدن برگ‌ها و زردی آن‌ها از برگ‌های قدیمی به طرف برگ‌های جدید می‌شود.

همچنین پتاسیم موجود در نیترات پتاسیم موجب کیفیت در گلبرک‌ها و رنگ آن‌ها می‌شود.

از این دست کودهای حاوی ازت که برای گل رز مناسب هستند می‌توان به کودهای اوره که سرعت جذب نیتروژن بالاتری دارند و به دو نوع گرانوله و محلول پاشی استفاده می‌شوند و کود نیترات آمونیوم که حاوی ۳۶ درصد ازت بوده و به نسبت کودهای حاوی ازت دیگر آب‌شویی سریع تر و ماندگاری کمتری دارد اشاره نمود.

کود کلات آهن در کشت گل رز

آهن مورد نیاز گیاه گل سرخ به صورت کلات قابل استفاده است، این کود با وجود اسید هیومیک کلاته شده خاک گیاه را اسیدی می‌کند و موجب جذب آهن نیز توسط گیاه می‌شود، در نتیجه شاهد شادابی و پر رنگ شدن برگ‌ها و افزایش تعداد گل‌ها در گل رز خواهید بود.

این کود را باید در تمام سطح خاک پخش کنید و بعد گیاه را آبیاری کرده تا مواد غذایی آن جذب شود.

البته استفاده از کود شیمیایی جامد نمک منیزیم جهت رفع منیزیم مورد نیاز گل رز که با تولید هیدروکربن‌ها و ساخت کلروفیل موجب افزایش عملکرد و بهبود کیفی گلدهی می‌گردد و کود نیترات کلسیم به میزان ۱۰ گرم به صورت محلول پاشی جهت رفع کلسیم برای تحکیم دیواره سلولی و افزایش عمر گلجایی رز می‌شود پیشنهاد می‌شود.

کودهای ارگانیک غیر مرسوم برای تغذیه گل رز خانگی

در تجربیات دوست داران گل‌های رز و پرورش دهندگان گل رز گفته شده است که می‌توان برای جبران پتاسیم پوست موز را در مخلوط کن خرد کرده و به صورت کمپوست در عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتی زیر محیط بیرونی خاک دفن کرد و با این کار منبع جدیدی برای پتاسیم مورد نیاز گیاه تامین نمود.

و همچنین گفته شده که برای افزودن نیتروژن و پتاسیم قهوه ای که روی روزنامه به طور کامل خشک شده را در اطراف محل بوته ریخته شده می‌تواند موثر واقع شود، فقط لازم است بعد از ریختن قهوه به خوبی گیاه را آبیاری کنید.

زمان مناسب کود دهی کشت گل رز 

فصل بهار زمان مناسبی برای کود دهی گیاه رز است، در مورد دفعات باروری و کوددهی باید هر دو تا سه هفته یک بار انجام شود.

اولین کود پس از اولین اصلاح لایه ای خاک زمانی که گل‌ها تازه کاشته شده اند، بیشتر از مشتقات فسفر در انواع آلی و شیمیایی باید استفاده شود.

بار دوم کود دهی زمانی است که برگ‌ها شروع به ظاهر شدن کنند.

بار سوم تغذیه گل رز زمانی است که جوانه‌ها باز شوند، که زمان آن می‌تواند اواسط شهریور ماه باشد.

به صورت قاعده کلی کود دهی باید بعد از هر گل‌دهی انجام شود، اما کم کم مقدار کوددهی را به نصف کم کنید و تقریبا ۵ هفته قبل از شروع سرما و یخبندان آن را قطع کرده، و گیاه را برای خواب زمستانه آماده کنید و زمانی که گیاه به خواب زمستانه رفت می‌توانید مجدد آن را کود دهی کنید( افزودن کود به گیاه در زمان خواب زمستانه باعث می‌شود، که گل برای بهار و گلدهی سال بعد آماده شود).

نکته: برنامه کوددهی باید به صورت چرخشی باشد، استفاده مدام از یک نوع کود باعث تجمع ناخواسته نمک در خاک می شود‌.

البته وجود زهکشی مناسب سبب جلوگیری از این تجمع می‌گردد.

روش تکثیر و پرورش کشت گل رز

گیاهان گل رز به طور عمده توسط بذر، جوانه زدن و قلمه زنی تکثیر می‌شوند.

که درباره نوع کاشت بذر توضیح داده شد.

جوانه زنی : دراین روش می‌توان جوانه‌ها را در گودال‌های دایره‌ای شکل به عرض تقریبی ۶۰ تا ۹۰ سانتی متری و عمق ۶ تا ۷ سانتی متری خاک کاشت، از بین بردن تمام برگ‌های شکسته و کبود در حین کاشت و پرورش گل زاها در این روش از اهمیت زیادی برخوردار است.

قلمه زنی: در تکثیر به روش قلمه زنی باید قلمه‌ها باید از یک مولد مرغوب که دارای ویژگی‌های قوی و سالم بودن است انتخاب شود و ضخامت آن‌ها در حد یک مداد یا کمی بزرگتر بوده و طول آن حداقل به ۱۰ سانتی متر برسد و دارای جوانه‌های فرعی رویشی ب روی خود باشد.

هرس کردن و کشت گل رز

در اولین زمستان پس از کاشت هرس کنید، در واقع این کار باید در اواخر زمستان و اویل بهار انجام شود، ابتدا رشدهای مرده، آسیب دیده و ضغیف را از بین ببرید، توجه کنید که بوته ‌های گل رز با هرس زیاد از بین نبرید.

در هرس گل رز شاخه‌های مرده که عمدتا به رنگ قهوه‌ای به نظر می‌رسند را برای شروع انتخاب کنید.

برای نمونه در بعضی از انواع گل رز به هرس بیشتری احتیاج دارند می‌توانید یک سوم تا نیمی از رشدهای سال قبل را هرس کنید، تا شاخه‌های سالم تری تولید کند.

برخی دیگر از گونه‌های رز برای تشویق به گلدهی در فصل رشد احتیاج به سرهم بندی دارند یعنی شکوفه‌های باز شده را به ساقه‌های پنچ برگی برسانید تا مجددا گل بدهند.

بیماری‌های گل رز و مراقبت‌ها

بهترین راه برای جلوگیری از انواع بیماری‌ها انتخاب نوع مقاوم آن‌ها در برابر بیماری است.

اما همواره مصائبی مانند: کپک پودری و لکه‌های قارچی و حشرات می‌تواند برای گل رز آسیب زننده باشد.

کپک پودری: این عارضه اغلب در تابستان رخ می‌دهد، و از علایم آن می‌توان به برگ‌های پیچ خورده و ایجاد لکه‌های پودری سفید برروی آن‌ها اشاره کرد، برای رفع این عارضه هرس کردن بوته‌های بیمار و آبیاری کردن در روز بسیار موثر خواهد بود.

لکه های سیاه: این بیماری ناشی از آب زیاد است، به صورت لکه‌های دایره‌ای سیاه و قهوه‌ای که در قسمت بالای برگ ظاهر می‌شوند و کم کم به سمت پایین حرکت می‌کنند، در نهایت باعث برگ برگ شدن گل رز می‌شود خود را نشان می‌دهد، با مخلوط جوش شیرین و روغن باغ میتوان به جنگ آن‌ها برویم.

البته می‌توانید با یک قارچکش آلی ۳ در ۱ نیز به رفع سریعتر این عارضه کمک کنید.

حشرات: این نوع عارضه که مسئول آن حشراتی مانند: سوسک‌ها و شته‌ها هستند، از بوته گل رز تغذیه می‌کنند، که می‌توان با روغن چریش  یا صابون حشره کش آن را کنترل کرد، اما در مورد شته ها به صورت مجزا می‌توانید با آبیاری شدید در صبح آن‌ها را رفع کنید.

برداشت گل رز پس از کشت گل رز

گل‌های رز زمانی برای برداشت آماده می‌شوند، که گلبرگ‌های رنگ روشن دریافت کنند، در سال اول گیاهان گل رز برای گلدهی آماده می‌شوند و در سال دوم محصول خوبی از این گل رز دریافت خواهید کرد.

گیاهان گل رز از ۴۵ تا ۵۰ روز بعد از هرس کردن در ماه فروردین گل می‌دهند و به طور کلی گل‌ها می‌توانند ۴۰ روز روی گیاه بمانند، گل‌های بالغ بیشتر در صبح با دست چیده می‌شوند، و پس از برداشت سریعا در سطل آب قرار داده می‌شوند و به سپس به سردخانه منتقل می‌شوند، زیرا گل‌های رز به دمای ۲ تا ۵ درجه سانتی گراد در سردخانه برای ماندگاری نیاز دارند.

با تشکر از توجه شما جهت افزایش سطح علمی و تجربی آل کود ما را از نظرات، پیشنهادات و بخصوص انتقادات سازنده خود بهره مند سازید.

آل کود