وبلاگ
بیماری‌های مزارع گندم چیست؟ معرفی کامل انواع بیماری ها
مزارع گندم به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تولید مواد غذایی در جهان، همواره با خطر ظهور و شیوع انواع بیماری‌های گیاهی مواجه هستند. این بیماری‌ها می‌توانند موجب کاهش چشمگیر در میزان تولید و در نتیجه کمبود عرضه محصول در بازار شوند. بیماری‌های مزارع گندم از جمله زنگ‌های زرد و قهوه‌ای، بیماری فوزاریومی سنبله و لکه برگی سپتوریا، به طور جدی معضلاتی را برای کشاورزان و تولیدکنندگان گندم به وجود آورده‌اند. شناخت این بیماری‌ها، علل بروز آن‌ها و راهکارهای مدیریتی مناسب می‌تواند نقش مهمی در افزایش تولید و ارتقای امنیت غذایی جوامع ایفا کند. در این مقاله، به بررسی جامع این بیماری‌های مهم گندم و راه‌های مدیریت و کنترل آن‌ها خواهیم پرداخت.
مهم‌ترین بیماری‌های مزارع گندم
1- زنگ زرد گندم:
زنگ زرد گندم یک بیماری قارچی است که توسط قارچ Puccinia striiformis ایجاد می‌شود. این بیماری به سرعت گسترش پیدا می‌کند و منجر به ایجاد لکه‌های زرد رنگ بر روی برگ‌های گیاه می‌گردد. این لکه‌ها در ابتدا به صورت نقاط کوچک ظاهر شده و به تدریج گسترش می‌یابند. آلودگی شدید می‌تواند منجر به خشک شدن برگ‌ها و کاهش عملکرد گندم شود. بروز این بیماری به شدت تحت تأثیر شرایط آب و هوایی از جمله دما و رطوبت است. مدیریت این بیماری از طریق استفاده از ارقام مقاوم، کنترل زمان کشت و استفاده از سموم قارچ‌کش امکان‌پذیر است.
2-زنگ قهوه‌ای گندم:
زنگ قهوه‌ای گندم نیز یک بیماری قارچی است که توسط گونه‌های مختلف قارچ Puccinia recondita ایجاد می‌شود. این بیماری با ایجاد لکه‌های قهوه‌ای رنگ بر روی برگ‌ها موجب کاهش سطح فتوسنتزی گیاه و در نتیجه کاهش عملکرد می‌شود. شرایط مطلوب برای بروز این بیماری شامل دماهای معتدل و رطوبت نسبی بالا است. استفاده از ارقام مقاوم، تناوب کشت و استفاده از سموم قارچ‌کش از جمله راهکارهای مدیریتی این بیماری هستند.
بیشتر بخوانید : بهترین بذر گندم با تناژ بالا
3-بیماری فوزاریومی سنبله گندم:
این بیماری که توسط گونه‌های مختلف قارچ Fusarium ایجاد می‌شود، به سنبله‌های گندم حمله کرده و موجب پوسیدگی و از دست رفتن دانه‌ها می‌گردد. عوامل موثر در بروز این بیماری شامل شرایط آب و هوایی مرطوب در زمان گلدهی و وجود بقایای آلوده در خاک هستند. راهکارهای مدیریتی مؤثر برای این بیماری شامل استفاده از ارقام مقاوم، تناوب کشت، مدیریت بقایای گیاهی و استفاده از سموم قارچ‌کش می‌باشد.
4-بیماری لکه برگی سپتوریا گندم:
این بیماری که توسط قارچ Septoria tritici ایجاد می‌شود، با ایجاد لکه‌های قهوه‌ای رنگ بر روی برگ‌ها و پیشرفت آن به سمت سنبله‌ها موجب کاهش سطح فتوسنتزی گیاه و در نتیجه کاهش عملکرد محصول می‌گردد. شرایط مطلوب برای بروز این بیماری شامل دمای معتدل و رطوبت نسبی بالا است. مدیریت این بیماری نیز از طریق استفاده از ارقام مقاوم، تناوب کشت و سمپاشی با قارچ‌کش‌های مناسب امکان‌پذیر است.
5-موزاییک گندم:
این بیماری توسط ویروسی به نام Wheat mosaic virus ایجاد می شود و روی برگ‌ها و ساقههای گندم ظاهر می‌شود. علائم این بیماری شامل القای رنگ غیرطبیعی و موزاییکی روی برگ‌ها می باشد.
راهکارهای مقابله با بیماری‌های مزارع گندم
1- استفاده از ارقام مقاوم به بیماری‌ها: پرورش و کشت ارقام مقاوم به بیماری‌های شایع گندم مانند زنگ زرد، زنگ قهوه‌ای و لکه برگ سپتوریا از اساسی‌ترین راهکارها است. این ارقام توانایی مقابله بهتری با این بیماری‌ها داشته و از تلفات محصول جلوگیری می‌کنند. برای این منظور باید از بذرهای گواهی‌شده و مقاوم به بیماری‌ها استفاده شود.
2-رعایت تناوب زراعی مناسب: چرخه کشت محصولات مختلف در مزرعه به جای کشت مداوم گندم، از انتشار و شیوع بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. این امر مانع از تجمع عوامل بیماری‌زا در خاک و بقایای گیاهی می‌شود. تناوب زراعی مناسب معمولاً شامل کشت گیاهان غیر از گندم مانند حبوبات، علوفه‌ای‌ها و سایر غلات است.
3-استفاده از سموم قارچ‌کش (آفت‌کش‌ها): در صورت شیوع شدید بیماری‌ها و عدم کنترل آن به روش‌های پیشگیرانه، می‌توان از سموم قارچ‌کش مناسب استفاده کرد. این سموم باید به صورت هدفمند و در زمان مناسب مصرف شوند تا اثربخشی مطلوب داشته باشند. همچنین باید موازین ایمنی و حفاظت محیط‌زیست در استفاده از این سموم رعایت شود.
4-مبارزه تلفیقی با ترکیب روش‌ها: برای کنترل موثر بیماری‌ها، استفاده از تلفیقی از روش‌های فوق بهترین راهکار است. به‌کارگیری همزمان چندین روش مدیریتی، اثربخشی بیشتری در کنترل بیماری‌ها خواهد داشت. این رویکرد تلفیقی، عوامل بیماری‌زا را از چندین جبهه تحت فشار قرار می‌دهد.
5-تأمین تغذیه مناسب گیاه (استفاده از کودهای ارگانیک): تغذیه متعادل و کافی گیاه گندم با عناصر غذایی مورد نیاز، سبب افزایش مقاومت آن در برابر بیماری‌ها می‌شود. بررسی وضعیت تغذیه گیاه و رفع کمبودهای احتمالی، از جمله اقدامات موثر در این زمینه است.
6-رعایت بهداشت مزارع: حذف و امحای بقایای آلوده گیاهی، تمیزکردن ادوات کشاورزی و رعایت بهداشت عمومی مزرعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اقدامات از انتشار و تکرار چرخه بیماری‌ها در سال‌های بعد جلوگیری می‌کند.
در مجموع، اتخاذ رویکرد جامع و تلفیقی با ترکیب این راهکارها می‌تواند به کنترل موثر بیماری‌های گندم و افزایش عملکرد این محصول استراتژیک کمک شایانی کند.
بیشتر بخوانید : مقدار مورد نیاز کود گندم دیم
بهترین کود برای مقام‌سازی گندم
کود NPK می‌تواند به طور موثری در مقاوم سازی گندم در برابر بیماری‌ها و آفات استفاده شود. ترکیب متعادل این کود حاوی عناصر مغذی اصلی برای رشد گیاه گندم است که به شرح زیر می‌باشد:
- نیتروژن (N): افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات با تقویت سیستم دفاعی گیاه.
- فسفر (P): بهبود رشد ریشه، افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی و بیماری‌ها.
- پتاسیم (K): تقویت ساختار سلولی و افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها، آفات و شرایط نامساعد محیطی.
بعلاوه، عناصر موجود در کود مخصوص گندم و جو نیز بسیار مناسب برای مقاوم سازی گندم در برابر بیماری‌ها و آفات هستند. این کود مایع معمولاً حاوی ترکیبات دیگری مانند روی، آهن، منگنز و سایر عناصر ریزمغذی مورد نیاز گندم می‌باشند که به شکل متعادل و قابل جذب برای گیاه فراهم می‌شوند. استفاده مناسب و به موقع از کودNPK و کود مخصوص گندم می‌تواند نقش کلیدی در افزایش مقاومت گندم در برابر بیماری‌ها و آفات داشته باشد. این امر علاوه بر افزایش عملکرد، باعث کاهش نیاز به سموم شیمیایی و بهبود پایداری محیط زیست نیز می‌شود.
کارشناسان فروشگاه آل کود، مرجع قابل اعتماد شما برای خرید انواع کود ارگانیک، کود مایع و کود کشاورزی هستند. این متخصصان با تخصص و تجربه خود، راهنمای ارزشمندی برای انتخاب بهترین کود ارگانیک می‌باشند. آل کود به خوبی از مزایای استفاده از کودهای مختلف آگاه بوده و می‌داند چگونه می‌توان با انتخاب ترکیب متعادل عناصر غذایی، به افزایش سلامت و مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات کمک کرد. به عنوان مثال، کودهای ارگانیک حاوی مواد آلی فراوان بوده و باعث بهبود ساختار خاک و تقویت سیستم ایمنی گیاهان می‌شوند.