کود برای درشت شدن خرما

درختان خرما برای رشد و باردهی به کوددهی منظم و برنامه ریزی شده نیاز دارند. این کوددهی مزایای زیادی به همراه دارد. انتخاب و خرید کود برای درشت شدن خرما نیاز به تحقیق و بررسی دارد که این مطلب خلاصه ای از این بررسی است.

درخت خرما

خرما یکی از درختان مثمر مخصوص نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری است. نام دیگر درخت خرما نخل است که در استان های جنوبی کشور در وسعت زیادی کاشته و پرورش داده می‌شود.

درخت خرما در دسته گیاهان تک لپه ای قرار دارد و میوه آن خوراکی است. این میوه به شکل گرد یا بیضی و استوانه ای است. میوه خرما طعم شیرین داشته و پوست نازکی دارد که به قسمت گوشتی می‌چسبد. در وسط میوه هم هسته ای سفت قرار دارد. خرما مصارف زیادی دارد و بخاطر طعم شیرینی که دارد به جای قند با چای مصرف می‌شود. هسته این میوه را هم آسیاب می‌کنند و در صنعت کیک پزی و نان ازآن استفاده می‌شود. خرما ارزش غذایی بسیار بالا و خاصیت های زیادی دارد. خرما سرشار از ویتامین های مختلف و‌مفید است و همچنین در پیشگیری از بیماری ها مختلف مفید است.

بیشتر بخوانید: آبیاری درخت هلو

ویژگی های ساختاری درخت خرما

درخت خرما دارای تنه ای قطور و محکم است. شاخه های این درخت بزرگ و طویل بوده و برگ های بسیار بزرگ و شانه ای مانند دارند. برگ ها در بخش بالای درخت رشد می‌کنند و در قسمت های پایین درخت برگی مشاهده نمی‌شود. از این برگ ها در حصیر بافی و صنایع دستی استفاده می‌شود.

درخت خرما از نظر باردهی شرایط خوبی دارد و جزو درختان با باردهی نسبتا بالا است. ریشه این درخت بسیار عمیق و مقاوم هستند به همین علت تحمل خشکی را دارند. برای تولید میوه باید درخت نر و ماده هر ذو کاشته شوند تا گرده افشانی انجام شود. به ازای هر درخت نر چند ماه کاشته می‌شود تا درخت بتواند میوه بدهد. درختان نخل طول عمر زیادی دارند که به ۲۰۰ سال هم می‌رسد.

اما معمولا درختان را بعد از صد سال عمر قطع می‌کنند چرا که عملا محصول خوبی تولید نمی‌کنند. در ایران درخت خرما انواع مختلف و گوناگونی دارد. از معروف ترین انواع خرما در ایران خرمای مضافتی بم، کبکاب، زاهدی و شاهانی هستند. گونه های درخت خرما بسیار زیاد است و در این جا فقط معروف ترین آن ها نام برده شد.

کاشت و پرورش خرما

کاشت درخت خرما از چند طریق انجام می‌شود.کاشت بذر یا همان هسته خرما، کاشت پاجوش ها و قلمه زدن در کشت از طریق بذر هسته خرما را جدا کرده و شسته سپس در آب قرار می‌دهند. بعد از دو روز هسته را داخل دستمال مرطوبی قرار می‌دهند. دستمال را باید به مدت چند هفته در یک نایلون قرار داد تا زمانی که هسته ها جواته بزنند. بعد از جواته زدن هسته ها آن ها را به گلدان منتقل می‌کنند و تا زمان تبدیل به نهال همانجا نگهداری می‌شوند. بعد از رشد کافی نهال آن را به زمین منتقل کرده و می‌کارند‌.

پاجوش ها قسمتی از ریشه های فرعی درخت هستند که روی خاک می‌آیند. با جدا کردن این پاجوش ها از ریشه و درخت، می‌توان آن ها را در گودالی کاشت و مراقبت کرد تا هنگامی که جوانه بزنند.

کوددهی درخت خرما

بهترین کود برای نخل خرما

بهترین کود برای نخل خرما، کودی است که ترکیبی متعادل از عناصر درشت‌مغذی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و ریزمغذی‌ها (مانند آهن، روی و منگنز) را فراهم کند. کودهای کامل NPK با نسبت‌های مناسب در کنار کودهای دامی پوسیده، بهترین انتخاب برای تغذیه جامع نخل هستند.

هرچند نیازهای درخت در طول فصل رشد تغییر می‌کند، اما یک برنامه کودی جامع باید تمام ابعاد سلامتی گیاه را پوشش دهد.

• کودهای NPK: این کودها ستون فقرات برنامه تغذیه هستند. برای مثال، کودی با نسبت متعادل مانند 20-20-20 در ابتدای فصل رشد مناسب است، در حالی که کودی با پتاسیم بالاتر (مثل 12-12-36) در زمان رشد میوه، کیفیت و اندازه آن را به شدت افزایش می‌دهد.
• کود دامی پوسیده: استفاده از کودهای دامی (مخصوصاً گاوی یا مرغی) در فصل پاییز یا زمستان به روش چالکود، ساختار خاک را اصلاح کرده، ظرفیت نگهداری آب را بالا برده و مواد مغذی را به آرامی در اختیار ریشه قرار می‌دهد.
• کودهای ریزمغذی: کمبود عناصری مانند آهن، منگنز و روی در خاک‌های قلیایی مناطق خرماخیز رایج است. استفاده از کودهای حاوی این عناصر به صورت سولفات یا کلات، از زردی برگ‌ها جلوگیری کرده و به سلامت کلی درخت کمک می‌کند.

در نهایت، بهترین راه برای تعیین دقیق نیاز کودی، انجام آزمایش خاک است تا برنامه تغذیه بر اساس کمبودهای واقعی خاک تنظیم شود.

زمان کود دهی نخل خرما

بهترین زمان کوددهی نخل خرما به نوع کود بستگی دارد. به طور کلی کودهای دامی در پاییز و زمستان، و کودهای شیمیایی در سه نوبت کلیدی: اواخر زمستان (قبل از گلدهی)، اواسط بهار (پس از تشکیل میوه) و اوایل تابستان (برای درشت شدن میوه) استفاده می‌شوند.

یک برنامه زمان‌بندی دقیق به درخت کمک می‌کند تا در هر مرحله از رشد، مواد مغذی مورد نیاز خود را در دسترس داشته باشد.

1. مرحله اول (اواخر پاییز تا اواسط زمستان): این زمان برای استفاده از کودهای دامی پوسیده و کودهای فسفره و پتاسه به روش چالکود است. این کار ریشه‌ها را برای شروع فصل رشد جدید آماده می‌کند و تغذیه پایه درخت را تامین می‌نماید.
2. مرحله دوم (اواخر زمستان تا اوایل بهار): همزمان با بیدار شدن درخت و قبل از ظهور گل‌ها، استفاده از کودهای نیتروژنی (مانند اوره یا سولفات آمونیوم) به رشد رویشی و تولید خوشه‌های قوی کمک می‌کند.
3. مرحله سوم (پس از تشکیل میوه): در این مرحله، استفاده از کودهای کامل NPK و کودهای پتاسیم بالا، انرژی لازم برای رشد اولیه میوه‌ها را فراهم کرده و از ریزش آن‌ها جلوگیری می‌کند.
4. مرحله چهارم (اوایل تا اواسط تابستان): این زمان حیاتی‌ترین مرحله برای افزایش اندازه و کیفیت خرما است. استفاده از کودهای پتاسیم بالا (مانند سولفات پتاسیم) به صورت آبیاری یا محلول‌پاشی، به انتقال قند به میوه و درشت شدن آن کمک شایانی می‌کند.

کود برای درشت شدن خرما

استفاده از کود برای درشت شدن خرما بسیار مفید و موثر است.اندازه میوه خرما تاثبر زیادی روی بازار پسندی این میوه دارد و باغداران در تلاش اند تا میوه از نظر ظاهری مطلوب بوده و ژعم و رنگ خوبی داشته باشد. بهترین کود برای درشت شدن خرما کودهای پتاسیم دار مانند کود سیلیکات پتاسیم و خرید کود پتاس هستند. نقش پتاسیم در رشد و‌نمو درختان بسیار پررنگ است و در همه مراحل رشد درخت فعالیت دارد. عنصر پتاسیم با تسریع رشد و گلدهی، باعث می‌شود تا میوه بیشتری تولید شود و همچنین با افزایش ساز و‌کار درخت و تولید قند و پروتئین بیشتر موجب می‌شود تا حجم و وزن میوه خرما افزابش پیدا کند.

کودهای پتاسیم دار مفید برای درخت خرما پتاسیم سولفات و کودهای NPK هستند‌. علاوه بر پتاسیم نیتروژن هم نقش زیادی در درشت شدن خرما دارد. نیتروژن با تاثیر روی برگ ها و افزایش فتوسنتز گیاه باعث انتقال بهتر قندها در گیاه می‌شود و این موضوع علت افزایش گلدهی و میوه دهی درختان خرما است. کودهای حاوی نیتروژن مثل آمونیوم نیترات برای درخت خرما مرایای زیادی دارد ومیزان رشد درخت را بالا می‌برد.

رشد سریع نخل خرما

برای رشد سریع نخل خرما، علاوه بر کوددهی، باید به عواملی کلیدی مانند آبیاری منظم و عمیق، نور کامل خورشید، خاک با زهکشی خوب و هرس به‌موقع برگ‌های خشک توجه کرد. این عوامل در کنار هم، محیطی ایده‌آل برای رشد انفجاری نخل فراهم می‌کنند.

اگر به دنبال رشد سریع و سلامت نخل خود هستید، این نکات را جدی بگیرید:

• آبیاری عمیق: به جای آبیاری سطحی و مکرر، سعی کنید درخت را به صورت عمیق اما با فاصله زمانی بیشتر آبیاری کنید. این کار ریشه‌ها را تشویق می‌کند تا به عمق خاک نفوذ کرده و درخت را در برابر خشکی مقاوم‌تر سازند.
• نور کامل خورشید: نخل خرما عاشق آفتاب است. اطمینان حاصل کنید که درخت حداقل ۶ تا ۸ ساعت در روز نور مستقیم خورشید دریافت می‌کند. نور ناکافی رشد آن را به شدت کند خواهد کرد.
• خاک مناسب: بهترین خاک برای نخل، ترکیبی از خاک شنی و رسی (لومی شنی) با زهکشی عالی است. اگر خاک باغچه شما سنگین و رسی است، آن را با مقداری شن و مواد آلی اصلاح کنید تا از غرقابی شدن ریشه جلوگیری شود.
• هرس اصولی: حذف برگ‌های کاملاً خشک و زرد شده (معروف به پیش) به درخت کمک می‌کند تا انرژی خود را صرف رشد برگ‌های جدید و تولید میوه کند. از بریدن برگ‌های سبز یا نیمه‌خشک خودداری کنید، زیرا هنوز در حال فتوسنتز هستند.

علت رشد نکردن نخل خرما

اصلی‌ترین دلایل رشد نکردن نخل خرما شامل کمبود مواد مغذی، آبیاری نامناسب (کم یا زیاد)، خاک فقیر با زهکشی بد، نور ناکافی و حمله آفات و بیماری‌ها است. شناسایی دقیق علت، اولین قدم برای حل مشکل است.

اگر نخل شما رشد مطلوبی ندارد، یکی از موارد زیر را بررسی کنید:

• تغذیه ناکافی: کمبود نیتروژن باعث رنگ‌پریدگی و کوچک ماندن برگ‌ها می‌شود. کمبود پتاسیم خود را با زردی و سوختگی حاشیه برگ‌های قدیمی نشان می‌دهد. یک برنامه کودی منظم می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
• آبیاری اشتباه: هم آبیاری بیش از حد که باعث خفگی و پوسیدگی ریشه می‌شود و هم آبیاری کم که به درخت تنش وارد می‌کند، رشد را متوقف خواهند کرد. رطوبت خاک را همیشه در عمق چند سانتی‌متری بررسی کنید.
• خاک نامناسب: خاک‌های سنگین و متراکم اجازه رشد و تنفس به ریشه را نمی‌دهند. اگر نخل در چنین خاکی کاشته شده، رشد آن بسیار کند خواهد بود.
• آفات خطرناک: آفاتی مانند سوسک سرخرطومی حنایی نخل، می‌تواند با تغذیه از تنه درخت، به طور کامل آن را از درون نابود کرده و رشدش را متوقف کند. بازرسی منظم تنه درخت برای شناسایی این آفات ضروری است.
• شوک جابجایی: نهال‌های تازه کاشته شده ممکن است برای مدتی رشد ظاهری نداشته باشند، زیرا تمام انرژی خود را صرف توسعه سیستم ریشه می‌کنند. در این دوره صبور باشید و شرایط ایده‌آل را برای آن فراهم کنید.

بیشتر بخوانید: مناطق مناسب کشت پسته

در پایان و به عنوان نتیجه کلی، بهترین کود برای درشت شدن خرما کودهای با پتاسیم بالا و نیتروژن بالا هستند و باید در تنظیم برنامه کوددهی درخت جزئی ثابت باشند.