وبلاگ
انواع بیماری‌های سفیدک سطحی و روش‌های کنترل آن
سفیدک سطحی یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین بیماری‌های گیاهی است که بر روی طیف وسیعی از گیاهان اعم از سبزیجات، میوه‌ها، گیاهان زینتی و حتی درختان ظاهر می‌گردد. این بیماری توسط قارچ‌های مختلفی ایجاد میشود که با ایجاد لکه‌های سفید پودری بر روی سطوح گیاهی، باعث کاهش رشد، کیفیت و عملکرد محصول خواهد بود. به دلیل گسترش وسیع این بیماری در مناطق مختلف جهان و خسارات اقتصادی قابل توجه آن، شناخت انواع مختلف سفیدک سطحی و استفاده از روش‌های مناسب برای کنترل آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی انواع بیماری سفیدک سطحی، عوامل موثر بر شیوع آن و همچنین روش‌های مختلف کنترل این بیماری پرداخته خواهد شد.
انواع مختلف سفیدک سحطی به لحاظ شکل ظاهری
بیماری سفیدک سطحی به طور کلی به سه گونه اصلی تقسیم میشود که شامل سفیدک سطحی پودری، سفیدک سطحی پنبه‌ای و سفیدک سطحی فلسی هستند. هر کدام از این انواع توسط گونه‌های خاصی از قارچ‌ها ایجاد شده و ویژگی‌های منحصر به فردی دارند.
- سفیدک سطحی پودری که شایع‌ترین نوع این بیماری است، توسط قارچ‌های متعلق به جنس اریزیفالز ایجاد میشود. این قارچ‌ها بر روی سطوح گیاهان مانند برگ‌ها، ساقه‌ها و میوه‌ها ظاهر شده و به صورت پودر سفید پوشانده می‌شوند. این نوع سفیدک به دلیل آسیب‌رسانی به بافت‌های گیاهی و مسدود کردن روزنه‌ها، می‌تواند به میزان زیادی عملکرد و کیفیت محصول را کاهش دهد.
- سفیدک سطحی پنبه‌ای توسط گونه‌های قارچی متعلق به جنس لاگرناریا ایجاد میشود. این نوع سفیدک به صورت پوشش پنبه‌ای سفید رنگ بر روی برگ‌ها و ساقه‌ها ظاهر میشود. قارچ‌های مسبب این نوع سفیدک بر روی بافت‌های گیاهی زندگی کرده و برای تغذیه به آنها آسیب می‌رسانند.
- سفیدک سطحی فلسی نیز توسط قارچ‌های متعلق به جنس لیبرتلا ایجاد میشود. این نوع سفیدک به صورت فلس‌های سفید رنگ بر روی سطوح گیاهی ظاهر میشود و می‌تواند به همراه نوع پودری یا پنبه‌ای در گیاهان مشاهده گردد. قارچ‌های مسبب این بیماری به سطح گیاه آسیب رسانده و مانع از رشد طبیعی آن می‌شوند.
بیشتر بخوانید : بیماری‌های مزارع گندم چیست؟ معرفی کامل انواع بیماری ها
سفیدک سطحی ؛ قارچی که برگ و ساقه را پوشانده
سفیدک سطحی یک بیماری قارچی است که بر روی انواع گیاهان، حتی درختان نیز ظاهر میشود. این آفت توسط قارچ‌های متنوعی از خانواده Erysiphaceae ایجاد میشود. ویژگی بارز این بیماری، ظاهر سفید و پودری آن روی برگ‌ها و اجزای گیاهی است.
مهم‌ترین انواع سفیدک سطحی عبارتند از:
- سفیدک سطحی رز (Sphaerotheca pannosa یا Uncinula simulans): یکی از رایج‌ترین بیماری‌های گل رز است که باعث پوشش پودری سفید رنگ روی برگ و سایر قسمت‌های گل میشود.
- سفیدک سطحی موی انگور (Erysiphe necator یا Uncinula necator) : این نوع سفیدک سطحی به انگور آسیب می‌رساند.
- سفیدک سطحی هلو (Sphaerotheca pannosa): هلو را مبتلا می‌کند.
- سفیدک سطحی توت فرنگی (Sphaerotheca humuli): توت فرنگی را آلوده می‌کند.
- سفیدک سطحی گوجه فرنگی (Oidium lycopersici): گوجه فرنگی را مبتلا می‌سازد.
- سفیدک سطحی خیار (Erysiphe polygoni یا Sphaerotheca cucurbitae): خیار را آلوده می‌کند.
- سفیدک سطحی توت (Phyllactinia moricola): به توت آسیب می‌رساند.
چه عواملی باعث شیوع سفیدک سطحی می‌شوند؟
عوامل مؤثر بر شیوع بیماری سفیدک سطحی به شرح زیر است:
1-شرایط آب و هوایی مناسب: دما و رطوبت نسبی بالا زمینه را برای گسترش این بیماری فراهم می‌کند. شرایط آب و هوایی مناسب برای رشد و تکثیر عوامل بیماری‌زای سفیدک سطحی مانند دمای 15 تا 25 درجه و رطوبت نسبی بالای 60 درصد است.
2-استفاده بیش از حد از کودهای ازت : مصرف زیاد کود ازت (کود نیتروژن) باعث افزایش رشد رویشی گیاهان و تضعیف سیستم دفاعی آنها میشود که این امر زمینه را برای شیوع بیماری فراهم می‌کند.
3-شرایط تنش آبی: گیاهان تحت تنش آبی مستعد ابتلا به بیماری سفیدک سطحی هستند. این شرایط باعث تضعیف سیستم ایمنی گیاه و افزایش آسیب‌پذیری آن در برابر این بیماری میشود.
4- نوع گیاه میزبان، سن گیاه و وجود زخم‌های سطحی: برخی گیاهان نسبت به دیگر گیاهان مستعد ابتلا به بیماری سفیدک سطحی هستند. همچنین گیاهان مسن‌تر و وجود زخم‌های سطحی بر روی گیاهان می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
آیا می‌توان از سفیدک سطحی پیشگیری کرد؟
می‌توان با اقدامات پیشگیرانه از بروز و گسترش بیماری سفیدک سطحی جلوگیری کرد. برخی از اقدامات پیشگیرانه در این زمینه عبارتند از:
1- استفاده از ارقام و گونه‌های مقاوم به بیماری سفیدک سطحی: انتخاب و کاشت ارقام و گونه‌های گیاهی مقاوم به این بیماری می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند.
2-رعایت تناوب زراعی: چرخش کشت گیاهان میزبان و غیرمیزبان سفیدک سطحی در مزرعه، از تجمع و گسترش بیماری پیشگیری می‌کند.
3-مدیریت صحیح آبیاری و تغذیه گیاه: رطوبت بالا و استفاده بیش از حد از کودهای ازته زمینه را برای بروز بیماری فراهم می‌کند. لذا تنظیم صحیح آبیاری و تغذیه گیاه می‌تواند از شیوع بیماری جلوگیری نماید.
4-ضدعفونی ابزار و تجهیزات: ضدعفونی کردن ابزار و تجهیزات کشاورزی می‌تواند از انتقال بیماری به مزرعه یا گلخانه جلوگیری کند.
5-حذف و امحای بقایای آلوده: جمع‌آوری و امحای بقایای گیاهی آلوده به سفیدک سطحی از پراکنش عوامل بیماری‌زا پیشگیری می‌کند. این اقدامات پیشگیرانه می‌توانند در کاهش و کنترل بیماری سفیدک سطحی موثر باشند.
بیشتر بخوانید : علت بیماری زردی ( نوعی بیماری قارچی ) که برگه‌ها در هندوانه زرد می‌شوند چیست؟
روش‌های کنترل بیماری سفیدک سطحی
برای کنترل بیماری سفیدک سطحی می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. در روش‌های کنترل فرهنگی، استفاده از ارقام مقاوم، تناوب زراعی و مدیریت صحیح آبیاری توصیه میشود. در کنترل مکانیکی، حذف دستی لکه‌های سفیدک و پاک‌سازی گیاهان آلوده مفید است. در روش‌های بیولوژیکی، استفاده از قارچ‌کش‌های بیولوژیک و باکتری‌های آنتاگونیست موثر هستند. همچنین، استفاده از قارچ‌کش‌های شیمیایی مانند سولفور و کربنات پتاسیم نیز در کنترل این بیماری مؤثر است.
نقش کودهای پتاسیم و گوگرد در کنترل بیماری سفیدک سطحی
کود پتاسیم و کود گوگرد می‌توانند به عنوان بخشی از مدیریت تلفیقی در کنترل بیماری سفیدک سطحی موثر باشند. کود مایع پتاسیم با تقویت دیواره سلولی و سیستم ایمنی گیاهان، از گسترش قارچ‌های عامل سفیدک جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از کود گوگرد مایع به عنوان قارچ‌کش طبیعی، مانع از رشد و توسعه این قارچ‌ها میشود. به‌کارگیری هماهنگ این دو روش کنترلی در قالب یک مدیریت تلفیقی، می‌تواند به کاهش موثر بیماری سفیدک سطحی در گیاهان کمک کند.
فروشگاه آل کود به عنوان یک مرکز پیشرو و معتبر در زمینه عرضه انواع کودهای مایع و ارگانیک شناخته میشود. این فروشگاه با سابقه طولانی در این حوزه، همواره تلاش کرده است تا محصولات با کیفیت بالا را در اختیار کشاورزان، باغداران و سایر مشتریان قرار دهد. کارشناسان آل کود با آگاهی و تجربه خود، مشاورههای تخصصی را به مشتریان ارائه میکنند تا آن ها بتوانند بهترین گزینه را برای نیازهای خاص خود انتخاب نمایند. در کنار این خدمات، تنوع محصولات و قیمت های رقابتی نیز از دیگر مزایای این فروشگاه به شمار می روند.