وبلاگ
هرس بوته خیار زمینی
خیار زمینی یکی از محصولاتی است که نقش عمده ای در رنگین کردن سفره های ما دارد. سالاد و سبدهای میوه، نمونه ای از استفاده عمده ما از این محصول است. در این مقاله میخواهیم درباره هرس بوته خیار زمینی و کشت این محصول پرکاربرد توضیحاتی ارائه کنیم.
خیار زمینی
بعد از کاشت مراحل رشد، داشت و بعد از آن برداشت محصول را داریم. خیار جز آن دسته از گیاهانی است که می تواند تمام مراحل رشدی از قبیل رویش و زایش را با هم در یک زمان داشته باشد. یعنی همزمان با رشد خیار، بوته مراحل گلدهی، تولید و رسیدگی میوه را نیز دارد. در چنین گیاهانی پایان عمر بوته با توجه به کاهش راندمان تولید و کاهش کیفیت میوه مشخص می شود. در اکثر گیاهان یکساله مرحله رویشی تکمیل و پس از آن گیاه وارد مرحله زایش شده به گل می رود و پس از آن میوه تولید شده و بعد از برداشت محصول، عمر بوته تمام می شود. اگرچه خیار به عنوان یکی از آسان ترین محصولات برای کشت به حساب می آید اما این همزمانی مراحل رشدی نیاز و حساسیت گیاه به تغذیه مناسب را نشان می دهد.
عمر بوته خیار زمینی
عمر مفید بوته خیار زمینی از زمان کاشت تا پایان برداشت معمولاً بین ۴۵ تا ۷۰ روز است. البته این بازه زمانی می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند نوع رقم، شرایط آب و هوایی و نحوه مراقبت از گیاه، کوتاه‌تر یا طولانی‌تر شود.
طول عمر بوته خیار به چند مرحله اصلی تقسیم می‌شود که درک آن‌ها به مدیریت بهتر مزرعه کمک می‌کند:
- رشد اولیه (حدود ۳۰-۴۰ روز): از زمان جوانه زدن بذر تا شروع گلدهی، گیاه تمام انرژی خود را صرف توسعه ریشه، ساقه و برگ‌ها می‌کند. این مرحله پایه و اساس قدرت بوته برای باردهی است.
- دوره باردهی (حدود ۳۰-۴۰ روز): این دوره که اوج بازدهی بوته محسوب می‌شود، با گلدهی شروع شده و گیاه به طور مداوم میوه تولید می‌کند. مدیریت صحیح آبیاری و تغذیه در این مرحله، کیفیت و کمیت محصول را تضمین می‌کند.
- پایان عمر: با پیر شدن بوته، کیفیت و تعداد میوه‌ها کاهش می‌یابد، برگ‌ها به تدریج زرد می‌شوند و گیاه انرژی خود را از دست می‌دهد. عواملی مانند بیماری‌ها، کمبود مواد مغذی یا سرمای ناگهانی هوا می‌توانند این فرآیند را تسریع کنند.
بنابراین، مدیریت صحیح و اصولی نقش کلیدی در افزایش دوره باردهی و بهره‌برداری حداکثری از بوته خیار دارد.
هرس بوته خیار زمینی
داشت خیار
نگهداری و تغذیه گیاه بعد از کاشت و رشد که به اصطلاح به آن داشت گفته می شود، شامل مراحل زیر می باشد:
تنک کردن
- هرس کردن
- کوددهی
- سم پاشی
پس از انتقال نشا خیار به زمین اصلی پس از گذشت دو هفته جهت افزایش و بهبود سیستم ریشه، کشاورزان گیاه را وارد مرحله تشنگی می کنند. بعد از مستقر شدن نشا خیار داخل زمین تا چند روز آبیاری به صورت منظم انجام می گیرد و بعد از آن به مدت ۲ هفته میزان آبیاری کاهش می یابد.در این مرحله گیاه دارای ۴-۵ برگ می باشد. در این هنگام گلخانه داران یک آبیاری سنگین انجام داده و گیاه را وارد مرحله تشنگی می کنند. پس از گذشت زمان ۱۵-۳۰ روزه با توجه به فصل کشت و نوع خاک، گیاه در ابتدای صبح و یا هنگام غروب آفتاب علائم پژمردگی را نشان می دهد. این علائم بیان کننده این است که ریشه گیاه تا جایی که آب در زمین نفوذ کرده و قابل جذب بوده است رشد کرده و نیاز به آب دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین کود برای باردهی خیار سبز
بیماری های مهم خیار گلخانه ای
- بیماری سفیدک دروغی(درونی)
- سفیدک سطحی (پودری،حقیقی،آشکار)
- ویروس موزاییک خیار
هرس خیار و تربیت بوته یکی از موارد مهم در رشد گیاه به شمار می رود. در بوته خیار هرس شاخه های جانبی به دلیل اینکه تولید میوه هایی با کیفیت کمتری می کنند انجام می گیرد. هرس کردن به عوامل مختلفی وابسته است این موارد شامل:
- نوع رقم
- فصل کشت
- نور و روشنایی
- فاصله بوته ها از یکدیگر
در کشت های متراکم که فاصله بوته های از یکدیگر کمتر از ۴۰ سانتی متر باشد در هر شاخه جانبی یک گره که شامل یک برگ و یک میوه می باشد نگه اشته شده و مابقی حذف می شوند. در فاصله ۵۰ سانیت متری دو گره از شاخه جانبی که شامل دو برگ و دو گل هستند نگه داشته می شود.
هرس عمومی خیار به این صورت است که در ۳ (سه) بند اول تمامی شاخه جانبی و برگ و گل را حذف می کنند تا تهویه بهتر صورت گیرد. از این فاصله تا ۵۰ سانتی متری ساقه اصلی تمامی شاخه های جانبی تا بند اول نگه داشته شده و از ۵۰ سانت دوم به بعد شاخه های جانبی تا ۲ بند نگه داشته می شود.
توصیه می شود برای کود دهی و سمپاشی به گیاه، نیاز بوته و آفات و بیماری های موجود در گلخانه و با نظر کارشناسان انجام پذیرد.
شرکت آل کود ارائه دهنده انواع کود ارگانیک و کود های شیمیایی در ایران است ، جهت تهیه کود مخصوص خیار و دریافت مشاوره با ما تماس بگیرید.
- کمک به بهبود ریشه‌های آسیب‌دیده
- حذف بخش‌های خشک‌شده و صدمه‌دیده، بی‌مصرف و غیرمفید گیاه
- محدود کردن رشد ناخواسته گیاه
- تقویت و نگهداری بخش‌هایی از گیاه که از وضعیت خوبی برخوردارند.
- جوان‌سازی گیاهان مسن و تناسب بین شاخ و برگ و میوه
- تسریع و افزایش در تولید و رشد گل و میوه و بالا بردن کیفیت میوه‌ها و عملکرد بوته‌ها.
- آسان کردن نفوذ بهتر نور در سرتاسر تاج گیاه.
- عبور و مرور و انجام عملیات داشت و برداشت و سمپاشی راحت‌تر بوده و آلودگی بوته‌ها به آفات و بیماری‌ها کاهش می‌یابد.
علت خیار ندادن بوته خیار
اصلی‌ترین دلایل خیار ندادن بوته خیار به مشکلات گرده‌افشانی، کمبود مواد مغذی ضروری، آبیاری نامناسب، استرس دمایی و حمله آفات و بیماری‌ها مربوط می‌شود.
گاهی اوقات ممکن است بوته خیار شما سرسبز و پر از گل باشد اما هیچ میوه‌ای تولید نکند. این مشکل می‌تواند بسیار ناامیدکننده باشد. در ادامه به بررسی دلایل اصلی و راه‌حل‌های آن می‌پردازیم:
۱. مشکلات گرده‌افشانی:
- توضیح: بوته‌های خیار گل‌های نر و ماده جداگانه دارند. برای تشکیل میوه، گرده باید از گل نر به گل ماده منتقل شود. این کار معمولاً توسط زنبورها و سایر حشرات گرده‌افشان انجام می‌شود. اگر به هر دلیلی فعالیت این حشرات کم باشد، میوه‌ای تشکیل نخواهد شد.
- راه‌حل: برای جذب زنبورها، می‌توانید در اطراف بوته‌ها گل‌هایی مانند گل همیشه‌بهار یا اسطوخودوس بکارید. یک راهکار موثر دیگر، گرده‌افشانی دستی با استفاده از یک قلم‌موی نرم در ساعات اولیه صبح است.
۲. تغذیه نامتعادل:
- توضیح: استفاده بیش از حد از کودهای حاوی نیتروژن (N) باعث رشد فوق‌العاده برگ و ساقه می‌شود اما جلوی گلدهی و تولید میوه را می‌گیرد. برای میوه‌دهی، گیاه به فسفر (P) و پتاسیم (K) بیشتری نیاز دارد.
- راه‌حل: از کودهای متعادلی استفاده کنید که درصد پتاسیم و فسفر بالاتری نسبت به نیتروژن داشته باشند (مانند کودهای NPK با اعداد دوم و سوم بالاتر).
۳. آبیاری نادرست و استرس دمایی:
- توضیح: آبیاری نامنظم، چه بیش از حد و چه کمتر از نیاز، به گیاه استرس وارد می‌کند و باعث ریزش گل‌ها می‌شود. همچنین، دمای بسیار بالا (بیش از ۳۲ درجه سانتی‌گراد) یا بسیار پایین (کمتر از ۱۵ درجه) می‌تواند فرآیند تشکیل میوه را مختل کند.
- راه‌حل: خاک را همیشه مرطوب نگه دارید اما از غرقابی شدن آن جلوگیری کنید. در روزهای بسیار گرم، آبیاری در صبح زود و ایجاد سایه جزئی برای بوته‌ها می‌تواند مفید باشد.
پایین کشی
پس از رشد بوته خیار و رسیدن شاخه اصلی به سیم های کشیده شده در گلخانه مرحله پایین کشی صورت می گیرد. در این مرحله بوته با احتیاط از طنابی که دور بوته پیچیده شده (به عنوان قیم) باز کرده و روی زمین میخوابانیم. در این مرحله مراقبت بسیار لازم است تا به بوته آسیبی وارد نشود.
بوته خیار در زمانی که دارای رشد رویشی و گلدهی است میوه قابل برداشت نیز دارد. در ایران سلیقه غالب برای انتخاب میوه خیار، خیارهایی با سایز ۱۶-۱۸ سانتی متر و دارای پوست سبز تیره و باشیار های طولی در سرتاسر میوه می باشد.
بیشتر بخوانید: پرورش قارچ و هر آنچه که باید بدانید
نکات کلیدی
کشت ارقام خیار با رشد شاخه جانبی زیاد، برای مناطق دارای خاک و آب شور (EC بالا) مناسب می باشد زیرا شوری خاک و آب عامل محدود کننده جلوگیری کننده از رشد گیاه می باشد. در صورتی که در زمان انتخاب نوع رقم ارقام با شاخه جانبی محدود برای این مناطق انتخاب شود بوته ضعیف بوده و آنچه که انتظار می رود حاصل نمی شود.