وبلاگ
هرس بوته بادمجان یکی از تخصصیترین و کلیدیترین تکنیکها برای دستیابی به محصولی باکیفیت و تناژ بالا در گلخانه است. بسیاری از گلخانهداران با این چالش روبرو هستند که با وجود تلاش فراوان، بوتههایی شلوغ و میوههایی ریز برداشت میکنند. راهحل این مشکل، اغلب در یک هرس اصولی و بهموقع نهفته است که انرژی گیاه را به جای رشد شاخ و برگ اضافی، مستقیماً به سمت تولید میوههای درشت و مرغوب هدایت میکند.
اما هرس مؤثر، تنها روی یک بوته سالم و قوی امکانپذیر است. به همین دلیل، در این راهنمای جامع، ما فراتر از تکنیکهای هرس رفته و تمام مراحل کاشت بادمجان گلخانهای را از ابتدا تا انتها بررسی میکنیم. از تنظیم دقیق شرایط محیطی و تغذیه گرفته تا آبیاری صحیح و در نهایت، آموزش قدم به قدم نحوه هرس برگ و شاخه، همه چیز را برای شما آماده کردهایم تا با اطمینان کامل، بهترین نتیجه را از کشت خود بگیرید.
راهنمای کامل هرس بوته بادمجان
نحوه هرس بوته بادمجان
هرس بوته بادمجان با حذف شاخههای پایینی، پاجوشها (نرکها) و برگهای اضافی انجام میشود تا انرژی گیاه متمرکز بر تولید میوههای بزرگتر و باکیفیتتر شود و جریان هوا بهبود یابد.
مهمترین روش برای هرس بادمجان در گلخانه، سیستم دو شاخه (V شکل) است. وقتی بوته به ارتفاع حدود ۳۰ سانتیمتر رسید و به دو شاخه اصلی تقسیم شد، این دو شاخه را به عنوان بازوهای اصلی گیاه حفظ کنید و آنها را به نخهای راهنما ببندید. سپس به طور مرتب پاجوشها یا شاخههای فرعی که از زیر این انشعاب و از محل اتصال برگها به ساقه اصلی رشد میکنند را حذف کنید. این کار از شلوغی بوته جلوگیری کرده و تمام انرژی را به سمت دو شاخه اصلی و میوههای آنها هدایت میکند.
زمان هرس بوته بادمجان
بهترین زمان هرس بوته بادمجان برای فرمدهی اولیه، وقتی است که بوته به ارتفاع حدود ۳۰ سانتیمتر میرسد و اولین گلها ظاهر میشوند. هرسهای بعدی برای حذف پاجوشها و برگهای اضافی باید به صورت مداوم (هفتگی) در طول فصل رشد انجام شود.
هرس یک کار یکباره نیست، بلکه یک فرآیند مدیریتی مداوم است. هرس اولیه، اسکلت اصلی گیاه را شکل میدهد. پس از آن، هر هفته بوتهها را بازرسی کنید و شاخهها و برگهای ناخواسته را تا زمانی که کوچک هستند حذف کنید. این کار استرس کمتری به گیاه وارد میکند و از هدر رفتن انرژی آن جلوگیری مینماید.
هرس برگ بادمجان
هرس برگ بادمجان شامل حذف برگهای پایینی (که نزدیک به خاک هستند)، برگهای پیر، زرد شده، بیمار و برگهایی است که روی میوههای در حال رشد سایه میاندازند.
حذف برگهای پایینی به دو دلیل مهم است: اول اینکه این برگها معمولاً اولین قسمتهایی هستند که به بیماریهای خاکزاد مبتلا میشوند و دوم اینکه حذف آنها به بهبود جریان هوا در اطراف ساقه اصلی کمک میکند. همچنین برگهایی که مانع رسیدن نور به میوهها میشوند را حذف کنید تا میوهها رنگ بهتری پیدا کنند. اما مراقب باشید! هرگز بیش از یک سوم برگهای بوته را در یک نوبت هرس نکنید، زیرا برگها کارخانه غذاسازی گیاه هستند.
بیشتر بخوانید: هرس طالبی و خربزه
برداشت محصول: نتیجه یک هرس موفق
نحوه چیدن بادمجان
بهترین زمان برای چیدن بادمجان وقتی است که پوست آن کاملاً رنگ گرفته، براق و سفت باشد. برای برداشت، با استفاده از قیچی باغبانی یا چاقوی تیز، میوه را همراه با مقداری از ساقه (کلاهک سبز رنگ) از بوته جدا کنید.
تشخیص زمان دقیق برداشت برای داشتن طعم بهتر بسیار مهم است. اگر بادمجان بیش از حد روی بوته بماند، پوست آن کدر شده، داخل آن پر از تخمهای سفت میشود و طعم آن تلخ میگردد. برای تست رسیدگی، به آرامی با انگشت روی پوست فشار دهید؛ اگر جای انگشت شما به آرامی به حالت اول بازگشت، زمان برداشت فرا رسیده است. هرگز میوه را با دست نکشید، زیرا این کار به ساقه اصلی آسیب میزند.
زیرساخت موفقیت هرس بوته بادمجان: مراحل کاشت و پرورش بادمجان
برای اینکه بوتهای قوی و آماده برای هرس داشته باشید، باید از ابتدا همه چیز را اصولی پیش ببرید. در ادامه، مراحل کلیدی کاشت و پرورش بادمجان را مرور میکنیم.
مراحل کاشت بادمجان
کاشت بادمجان را می توانید از راه های مختلفی شروع کنید. کاشت بذر بادمجان، کاشت نشاء بادمجان، پیوند زدنروی پایه هایی با ویژگی های مطلوب تر، خوابانیدن و قلمه زدن از جمله راه های ازدیاد بادمجان است. در صورتی که برای کاشت بادمجان روش نشاء کاری را برگزیده اید:
- رقم مطلوب بادمجان را با توجه به شرایط و هدف تان از کشت تهیه کنید. برای اطلاعات بیشتر به راهنمای خرید بذر میوه نیک مراجعه کنید.
- تیمار بذرها با 24D ( توفوردی ) و اسید نفتالین استیک به مدت 24 ساعت، عملکرد بادمجان گلخانه ای را بسیار افزایش می دهد.
- برخی ویروس های فعال در بذر پس از یکسال انبار مانی از بین خواهند رفت، توصیه می شود برای کاشت بادمجان بذرهای سال دوم را تهیه کنید.
- بذر ها را در سینی بادمجان بکارید.
- زمانی که نشاء به مرحله ی 4 برگی رسید، انتقال را انجام دهید.
- تولید نشاء برای کاشت بادمجان گلخانه ای، 10-8 هفته زمان می برد.
- پیش از انتقال نشاء، آبیاری را کاهش دهید تا ساقه ها مقاوم تر و بوته ها قوی تر شوند.
- کاشت بادمجان در گلخانه از طریق نشاء عملیات حساسی است؛ نشاء ها را با خاک اطراف ریشه منتقل کنید تا آسیب نیبینند.
- در کاشت بادمجان، پیوند زدن نشاء ها بر روی پایه های مقاوم به بیماری های خاکزاد بسیار رایج است.
شرایط محیطی کاشت بادمجان
- در پرورش بادمجان شرایط دمایی بسیار اهمیت دارد، این گیاه به شدت به سرما حساس بوده و در دمای کمتر از 16 درجه سانتی گراد آسیب می بیند. طیف دمایی مطلوب برای کاشت بادمجان در طول روز 30-22 درجه و در طول شب ها 24-18 درجه می باشد. برای پرورش بادمجان در گلخانه به دمای جوانه زنی دقت کنید. بهترین دما برای جوانه زنی بذر بادمجان 24-23 درجه است؛ در دمای کمتر از 15 درجه و بیشتر از 35 درجه درصد جوانه زنی کاهش یافته و سرعت نیز به شدت کاهش می یابد.
- دمای بستر کاشت بادمجان گلخانه ای نیز باید بیش از 18 درجه سانتی گراد تنظیم شود؛ در دمای پایین تر ریزش گل و میوه را شاهد خواهید بود. البته بادمجان گلخانه ای به دمای بسیار بالا نیز واکنش می دهد؛ خشکی گرده ها یا لهیدگی کلاله می تواند از عوارض دمای بسیار بالا در فرآیند پرورش بادمجان باشد. تابش پرتوهای خورشید به صورت مستمر و شدید سبب سوختگی میوه های جوان بادمجان می شود، در عین حال دمای بالا و رطوبت پایین رنگ ارغوانی میوه ها را ایجاد می کند؛ این مسائل اهمیت تنظیم دمای صحیح را در پرورش بادمجان نشان می دهد.
- شدت نور 10000 لوکس در محل کاشت بادمجان کفایت می کند، از آنجایی که در زمستان کاهش شدت نور در گلخانه، پرورش بادمجان را با مشکل روبرو کرده و ریزش گل و بدشکلی میوه را بدنبال خواهد داشت، می توان طی زمستان از نور تکمیلی برای پرورش بادمجان در گلخانه استفاده کرد.
- بوته های بادمجان در برابر وزش شدید باد و یا تنش های خشکی آسیب می بینند.
- مجموع ساعات گرمایی که در کاشت بادمجان نیاز است، بیشتر از گوجه فرنگی می باشد.
- اسیدیته ی بستر کشت را در کاشت بادمجان گلخانه ای در بازه ی 6-5/5 تنظیم کنید.
مراحل کلیدی در رشد و نگهداری بوته بادمجان
رشد بادمجان شامل مراحل جوانهزنی، رشد رویشی، گلدهی و میوهدهی است. نگهداری صحیح در هر مرحله، شامل کنترل آفات، بستن بوته به قیم و تغذیه مناسب، برای پرورش موفقیتآمیز ضروری است.
برای موفقیت در پرورش بادمجان، درک چرخه رشد بادمجان و نیازهای آن در هر مرحله حیاتی است. نگهداری بوته بادمجان یک فرآیند مداوم است که شامل موارد زیر میشود:
- بستن بوته (قیمبندی): ساقه بادمجان ممکن است زیر وزن میوهها خم شده یا بشکند. از همان ابتدای رشد، یک قیم یا نخ راهنما در کنار بوته قرار دهید و با رشد گیاه، ساقه اصلی را به آرامی به آن ببندید. این کار از آسیب به گیاه جلوگیری کرده و میوهها را از تماس با خاک دور نگه میدارد.
- کنترل آفات و بیماریها: گلخانه محیطی کنترلشده است، اما همچنان باید مراقب آفاتی مانند کنههای تارتن، مگس سفید و شتهها باشید. بازرسی منظم بوتهها و استفاده از روشهای کنترل بیولوژیک یا سموم کمخطر در مراحل اولیه، از گسترش آلودگی جلوگیری میکند.
- گردهافشانی: در فضای بسته گلخانه، باد یا حشرات برای گردهافشانی وجود ندارند. برای اطمینان از تبدیل شدن گلها به میوه، میتوانید به آرامی به ساقهها ضربه بزنید تا گردهها آزاد شوند یا از زنبورهای مخصوص گردهافشانی (بامبل) در گلخانه استفاده کنید.
تغذیه طی کاشت بادمجان
استفاده از کود های دامی، کود ازت ، کود فسفر و کود پتاسیم در کاشت بادمجان گلخانه ای رایج است. کود نیتروژن عموما به دو شکل برای بادمجان گلخانه ای تجویز می شود:
- مجموع کود را به سه قسمت تقسیم کرده و در سه نوبت به ترتیب؛ 45،75 و 105 روز پس از نشاء کردن به بوته ها می دهند.
- مجموع کود را به سه قسمت تقسیم کرده؛ قسمت اول پیش از نشاء کاری، قسمت دوم در مرحله تشکیل گل و میوهو قسمت سوم در اواسط دوره ی باردهی بوتهاعمال می شود.
- خاک دهی پای بوته ها را در کاشت بادمجان فراموش نکنید.
بیشتر بخوانید: کاشت پیاز
آبیاری در پرورش بادمجان
- بادمجان مانند دیگر گیاهان ترجیح می دهد که آبیاری طبق برنامه ای منظم انجام گیرد.
- آبیاری را در فاصله های کوتاه و به طور سطحی انجام ندهید؛ ریشه ها در این حالت سطحی خواهند شد.
- در کاشت بادمجان گلخانه ای، آبیاری عمقی ریشه ها را ترغیب به رشد در اعماق می کند.
- عمق آبیاری تا 20-15 سانتی متر در هر مرتبه آبیاری توصیه می شود.
- آبیاری بیش از حد به دلیل ایجاد بیماری،پرورش بادمجان گلخانه ایرا با مشکل روبرو می کند.
- از نشانه های آبیاری بیش از حد در فرآیند کاشت بادمجان، زردی، خشکی و ریزش برگ هاست.
- بوته های بادمجان را در ساعات اولیه ی صبح و یا ساعات پایانی شب آبیاری کنید. در این ساعات برگ های بادمجان فرصت دارند پیش از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خشک شوند.
- طبیعتا برنامه ی آبیاری شما طی کاشت بادمجان گلخانه ای کاملا بستگی به اقلیم، بافت خاک و تراکم کشت دارد.
- برای جلوگیری از گسترش علف های هرزو هدر رفت آب در کاشت بادمجان، آبیاری قطره ایتوصیه می شود.
قلمه زدن بادمجان: یک روش تکثیر سریع
قلمه زدن بادمجان یک روش تکثیر سریع و مؤثر است که با انتخاب شاخههای سالم و جوان، برش آنها و قرار دادن در آب یا بستر کشت مرطوب انجام میشود تا گیاهی کاملاً مشابه بوته مادر تولید شود.
اگر بوته بادمجان قوی و پرمحصولی دارید و میخواهید دقیقاً همان گیاه را تکثیر کنید، قلمه زدن بهترین راه است. این روش بسیار سریعتر از کاشت بذر به نتیجه میرسد.
- انتخاب و برش قلمه: یک شاخه سالم، جوان و بدون گل یا میوه به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر را انتخاب کنید. با یک چاقو یا قیچی تیز، آن را به صورت اریب از زیر یک گره (محل اتصال برگ به ساقه) ببرید.
- آمادهسازی قلمه: تمام برگهای نیمه پایینی قلمه را جدا کنید تا انرژی گیاه صرف ریشهزایی شود. تنها دو یا سه برگ در بالای قلمه باقی بگذارید.
- ریشهدار کردن: قلمه را در یک لیوان آب یا در یک گلدان کوچک حاوی بستر کشت مرطوب (مانند کوکوپیت و پرلیت) قرار دهید.
- انتقال: پس از چند هفته که ریشهها به اندازه کافی رشد کردند، میتوانید گیاه جدید را به گلدان اصلی یا بستر کشت در گلخانه منتقل کنید.
بادمجان که شاید از محصولات پر طرفدار برای استفاده در وعده های غذایی باشد؛ به مانند دیگر محصولات کشاورزی نیازمند مراقبت و رسیدگی زیاد برای رسیدن به بهترین نتیجه دارد.
جمعبندی: از هرس تا برداشت، نقشه راه موفقیت
در این راهنمای جامع دیدیم که هرس بوته بادمجان یک تکنیک ساده باغبانی نیست، بلکه یک مدیریت استراتژیک برای تبدیل انرژی گیاه به محصولی باکیفیت و سودآور است. یک هرس بوته بادمجان هوشمندانه، بوتهای شلوغ و کمبازده را به یک کارخانه متمرکز تولید میوه تبدیل میکند که نتیجه آن، بادمجانهایی درشتتر، خوشرنگتر و با ارزش بازاری بالاتر است.
همانطور که تاکید شد، یک هرس موفق بر پایهی یک بوته سالم و قوی بنا میشود. موفقیت شما زمانی تضمین میشود که تکنیکهای هرس شاخه و برگ را با مدیریت دقیق شرایط محیطی، تغذیه اصولی و آبیاری منظم ترکیب کنید. هر یک از این مراحل، حلقهای از زنجیرهای است که در نهایت به یک برداشت پربار و موفق ختم میشود.
اکنون شما نقشه راه کامل، از کاشت نشاء تا چیدن آخرین میوه را در اختیار دارید. با به کار بستن این نکات، میتوانید با اطمینان کامل، کشت بادمجان گلخانهای خود را به سطح بالاتری از بهرهوری و کیفیت برسانید.