زمین‌هایی که معمولا برای کشاورزی و دیگر فعالیت‌های انسانی از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ باید دارای خاکی حاصلخیز باشد و اقدامات حفاظت خاک، در آن صورت گرفته باشد. اصول حاصلخیز کردن خاک اصلا پیچیده و مشکل نیست، از این رو لازم است حتما آن را انجام دهید زیرا به علت‌های مختلفی همچون فرسایش خاک، ممکن است بافت خاک آسیب دیده باشد. در واقع حاصلخیزی خاک به معنای، توانایی داشتن خاک در رشد مناسب و عالی محصولات کشاورزی است. خاک‌هایی که حاصلخیز نباشند؛ به عنوان خاک بکر یا مرده، به حساب می‌آیند. خاک‌های مرده نیز از مرغوبیت کافی برخوردار نیستند و اصلا برای کشاورزی، توصیه نمی‌شوند. کشاورزانی که می‌خواهند محصولات‌شان از کیفیت مناسبی برخوردار باشد؛ بهتر است قبل از هر چیزی برای حاصلخیز کردن خاک زمین مورد نظرشان، اقدامات لازم را انجام دهند و با بهره گرفتن از روش‌های مختلف، به راحتی خاک را حاصلخیز کنند. در این قسمت تصمیم داریم به حاصلخیز کردن خاک گندم بپردازیم. با ما همراه باشید.
ویژگی های خاک حاصلخیز
- نبود مواد سمی و شیمیایی در خاک
- برخوردار بودن از زهکشی درونی مناسب
- توانایی فراهم کردن مواد مغذی برای گیاه
- برخوردار بودن از عمق کافی برای نگه داری آب و رشد محصولات
- وجود ماده آلی کافی در قسمت بالایی خاک
- توانایی نگهداری رطوبت
- برخوردار بودن از پی اچ مناسب
- وجود میکرو ارگانیسم‌های مناسب جهت رشد عالی گیاه
- غلظت مناسب
تهیه زمین مناسب جهت کشت و زراعت گندم
اگر به اصول حاصلخیز کردن خاک توجه داشته باشید؛ می‌توانید محصولات سالمی را تولید و عرضه کنید. به طور معمول برای کشت هر گیاه، اول از همه به یک محیط مناسب نیاز خواهید داشت تا بذر بتواند به صورت استاندارد، جوانه بزند و رشد کند. شما باید با استفاده از روش‌های مختلف؛ تمام مواد غذایی خاک را تأمین کنید تا محصولات کاشته شده، به خوبی رشد و نمو کنند.
اگر خاک مورد نظرتان خیلی مناسب نیست؛ بهتر است از عملیاتی همچون شخم زدن، دندانه، ماله کشی، دیسک و… بهره بگیرید و خاک را اصلاح کنید. در واقع با شخم زدن خاک؛ یک محیط عالی برای سبز شدن بذر به وجود می‌آید. بذر گیاهان برای این‌که بتوانند بدون مشکل و محدودیت جوانه بزنند؛ باید در یک زمین قرار بگیرند که هوا، رطوبت و گرمای کافی در آن وجود داشته باشد.
یک زمین مناسب باید از خاکی نرم برخوردار باشد تا بذر به خوبی با آن مخلوط شود و راحت تر از رطوبت زمین استفاده کند. همچنین اگر در زمین کشاورزی تان علف‌های هرز وجود دارد؛ بهتر است آن‌ها را از بین ببرید تا مواد مغذی را به خود جذب نکنند.
بیشتر بخوانید: تاثیر اسید هیومیک بر گندم
معرفی انواع خاک و نحوه حاصلخیز کردن آن‌ها
- خاک رسی
یکی از انواع خاک‌هایی که می‌توانید در زمین‌های مختلف مشاهده کنید؛ خاک‌های رسی هستند. اصول حاصلخیز کردن خاک رسی باید به گونه‌ای باشد که املاح معدنی به راحتی جذب خاک شوند، موجودات ذره بینی افزایش پیدا کنند و خاکدانه‌های مختلفی نیز، ایجاد شود. شما می‌توانید به راحتی از کودهای دامی پوسیده شده، کود سبز، اسیدهیومیک و یا شن، برای حاصلخیز کردن این خاک، بهره بگیرید.
- خاک هوموسی
به طور معمول اراضی هوموسی؛ شامل خاک‌هایی می‌شوند که مواد آلی زیادی در آن‌ها وجود دارد و طی زمان‌های بسیار طولانی، حاصلخیز شده‌اند. این خاک‌ها بسیار مغذی هستند و می‌توانند مدت زیادی؛ آب را در خود نگهدارند. رنگ خاک‌های هوموسی؛ تقریبا سیاه است اما خیلی زود گرم نمی‌شوند. خاک‌های هوموسی جزء خاک‌های سرد هستند و مرغوب بالایی دارند. اگر می‌خواهید این خاک کیفیت بهتری داشته باشد؛ بهتر است هر چند وقت یک‌بار آن را با استفاده از کودهای طبیعی مانند هیومیک اسید، تغذیه کنید.
- خاک شنی
در خاک‌های شنی؛ میزان هوموس و رس، بسیار پایین است. به همین دلیل هم باید در اضافه کردن کودهای مختلف، احتیاط زیادی به کار ببرید. شما می‌توانید در سریع ترین زمان ممکن؛ با استفاده از کودهای طبیعی و دامی، کودهای حاوی نیتروژن و کودهای شیمیایی مناسب، درصد حاصلخیزی این خاک را تا حدود زیادی، افزایش دهید.
- خاک آهکی
خاک‌هایی که آهکی باشند؛ در فصل زمستان یخ می‌زنند و حجم شان زیادتر می‌شود. این نوع خاک؛ معمولا بعد از یخبندان، نشست می‌کند و همین امر موجب پاره شدن ریشه گیاهان می‌شود. از این رو بهتر است در زمین‌هایی که خاک‌شان آهکی است؛ محصولات کشاورزی نکارید زیرا ممکن است صدمه جبران ناپذیری به محصولات‌تان وارد شود.
خاک‌های آهکی در مقایسه با خاک‌های دیگر؛ از چسبندگی کمتری برخوردار هستند و به همین علت، تهویه به شکل بهتری در آن‌ها صورت می‌گیرد. اگر خاک زمین کشاورزی‌تان آهکی است؛ توصیه می‌کنیم برای حاصلخیز کردن آن، از کودهایی استفاده کنید که مقدار پتاسیم و فسفرشان، زیاد است.
شرایط مناسب حاصلخیز کردن خاک گندم
خاک مزرعه گندم به غیر از حاصلخیز بودن؛ باید شرایط فیزیکی مناسبی هم داشته باشد. در واقع یک خاک مناسب باید بتواند رطوبت را به خوبی در خود ذخیره کند و ریشه‌های گیاه را مقاوم سازد تا املاح و مواد لازم را به خوبی جذب کنند. قدرت گیاه به ریشه آن بستگی دارد و هر چقدر ریشه‌ها از عمق و کیفیت بهتری برخوردار باشند؛ گیاه نیز قدرت بیشتری دارد.
میزان اکسیژن خاک نیز یکی دیگر از عوامل مهم رشد و نمو گندم است و باید خاک، از اکسیژن کافی برخوردار باشد. البته اگر خاک این قابلیت را نداشته باشد؛ می‌توانید از کودهای حاوی اکسیژن بهره بگیرید و خاک را اصلاح کنید.
مهم ترین عواملی که موجب از دست رفتن حاصلخیزی خاک می‌شوند
- خیلی از افراد با اصول حاصلخیز کردن خاک؛ اشنایی ندارند و نمی‌دانند که دقیقا چه عوامی موجب از دست رفتن حاصلخیزی خاک می‌شود. از این رو لازم است بدانید؛ ریشه گیاهان تمام مواد لازم خود را از خاک تأمین می‌کنند و اگر خاک از ساختار فیزیکی مناسبی برخوردار نباشد و کودهای لازم به آن نرسد، با گذشت مدتی حاصلخیزی خود را از دست می‌دهد.
- کوچک شدن ذرات خاک نیز می‌تواند باعث چسبیده شدن دانه‌های خاک به یک‌دیگر شود و یک سطح محکم به وجود آید. سطح خاک اگر سفت باشد؛ هوا به خوبی به ریشه نمی‌رسد و کیفیت خود را از دست می‌دهد. در نتیجه همین امر؛ باعث می‌شود خاک پس از مدتی، غیر حاصلخیز شود.
- در صورتی که میزان اسیدی یا قلیایی بودن خاک متناسب نباشد؛ محصولات کشاورزی نمی‌توانند به خوبی رشد کنند و آسیب می‌بینند. با آسیب دیدن محصولات نیز ممکن است کشاورزان برای مدتی؛ از آن خاک استفاده نکنند و خاک نیز، حاصل خیزی خود را از دست می‌دهد.
- وجود نمک زیاد در خاک اصلا مناسب نیست زیرا از رشد گیاه جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود گیاه قدرت جذب کردن آب مورد نیاز خود را از دست بدهد. به همین علت، اگر به فکر بر طرف کردن شوری خاک نباشید؛ خاک غیر حاصلخیز محسوب می‌شود.
- گیاهان مختلف به طور معمول از ترکیبات خاصی در خاک برای رشد کردن، استفاده می‌کنند و اصلی ترین عناصری که هر گیاه به آن احتیاج دارد؛ فسفر، نیتروژن و پتاسیم است. از این رو اگر سطح هر کدام از آن‌ها در خاک کم باشد، حاصلخیزی کلی خاک هم بسیار کم می‌شود.
سخن پایانی
اگر می‌خواهید در زمین کشاورزی تان گندم یا هر نوع محصول دیگری را بکارید؛ بهتر است اول از همه با اصول حاصلخیز کردن خاک گندم، آشنا شوید. البته بهتر است بدانید که گندم در هر خاکی می‌تواند رشد کند اما هر چقدر خاک آن مرغوب تر و حاصلخیز تر باشد؛ میزان محصول‌دهی آن بیشتر می‌شود. به همین علت توصیه می‌کنیم بیشتر در زمین‌هایی گندم بکارید که خاک آن، هوموسی باشد زیرا در این نوع خاک؛ تمام املاح و مواد ضروری برای رشد و پرورش محصول، وجود دارد.
با تشکر از توجه شما جهت افزایش سطح علمی و تجربی آل کود ما را از نظرات، پیشنهادات و بخصوص انتقادات سازنده خود بهره مند سازید.
بدون دیدگاه