شخم زدن باغات مرکبات

روش شخم زدن و یا به زبان ساده تر ، زیر ورو کردن خاک ، روشی است که از دیر باز برای آماده سازی زمین های کشاورزی بوده است. این روش از هزاران سال قبل به وسیله انسان و سپس به وسیله حیوانات و امروزه که به وسیله ماشین آلات و دستگاه های مدرن انجام می شود. برگرداندن خاک به شکل اولیه خود به وسیله شخم زدن باعث می شود که خاک آمادگی لازم برای کاشت دوباره به دست آورد. رایج ترین ابزار مناسب جهت انجام این کار  ، گاو آهن نام دارد که به وسیله تراکتور کشیده شده و خاک را زیر و رو می کند . معمولا نحوه ی  شخم زدن و عمق آن بستگی به محصول مزرعه یا باغ دارد . علاوه بر محصول ، نوع خاک نیز در تعیین این فاکتور ها حائز اهمیت می باشد. به عنوان مثال ، شخم زدن باغات مرکبات با شخم زدن زمین هایی همچون مزارع صیفی جات متفاوت است.

مزایای شخم زدن باغات مرکبات

با شخم زدن صحیح ، اصولی و به موقع، می توان از محصولات بیشترین و با کیفیت ترین برداشت را انتظار داشت. در این شرایط، ساختار خاک به بهترین حالت خود باز می گردد تا آمادگی کامل برای کاشت محصول داشته باشد . شخم زدن باعث یک دست شدن و نرم شدن خاک می شود ؛ که این امر جوانه ها را برای رشد بهتر در خاک آماده می کند تا گیاه جدید به راحتی رشد کند . در واقع نرم بودن و یک دست بودن خاک باعث می شود که علاوه بر بذر ، ریشه نیز به راحتی رشد خود را انجام دهد .  در نتیجه  گیاه در سریع ترین زمان ممکن بیشترین رشد خود را انجام می دهد .

 با هر بار شخم زدن و زیر و رو کردن زمین ، میزان نفوذ پذیری بستر خاک بیشتر می شود.  به همین علت ، آب و هوای بیشتر و بهتری در اختیار ریشه گیاه قرار می گیرد . این دوماده حیاتی هم برای حیات ریشه و هم بقای گیاه بسیار اهمیت دارند .

 یکی از مهمترین اهداف شخم زدن زمین ، مدیریت منابع آبی است . خاک با وجود لایه های مویین فعال خود آب را به سطح خاک می آورد . این امر باعث تبخیر آب از سطح رویی خاک خواهد گردید . با کمک شخم زدن ، این مسیر ها تخریب شده و خاک ، آب را در اعماق خود حفظ کند .

در طول مدت کشت بهترین زمان و بهترین شرایط برای تخمک گذاری آفات و عوامل بیماری زا فراهم خواهد شد . شخم زدن باعث جلوگیری از بین بردن آفت ها خواهد شد .

بیشتر بخوانید: درخت نارنج در گلدان

شخم زدن باغات مرکبات چگونه است ؟

در شمال کشور نسبت به جنوب کشور ، وجود علف های هرز وتنوع آن ها به دلیل بارش های بیشتر و رطوبت بالا بسیار بیشتر است . از این رو رشد آن ها بسیار بیشتر از جنوب کشور است . به همین شخم زدن باغات مرکبات در شمال کشور متفاوت تر بوده و هر باغ  را سالیانه 3 تا 4 بار در سال علف چینی می کنند .

 در فصل پاییز با انجام شخم زدن کنترل ، می توان این وضعیت را به نحو بهتری کنترل نمود. شخم سطحی در فصل پاییز ، سبب جذب بهتر آب درخاک و نابودی حشرات ، کاهش آفات و بیماری ها و کنترل علف هرزمی شود .

شخم زدن باغات مرکبات یکی از روش های موثر برای جلوگیری از رشد علف های هرز است . این کار با استفاده از وسایل و ابزار های جدید از رشد علف های هرز جلوگیری می کند .  همچنین کمترین میزان اسیب به گیاهان را به دنبال خواهد داشت . با انجام شخم زنی به صورت منظم ، به مرور تضعیف شدن علف های هرز مشاهده شده  و این علف ها کم کم از بین خواهند رفت . برای از بین بردن علف های هرز با روش مطمئن تر ، هنگام شخم زدن می توان از علف کش ها استفاده کرد تا منجر به ریشه کن شدن کامل آنان شود .

شخم زدن غلط و آسیب های آن :

در حقیقت این تکنیک  ممکن است معایب خود را نیز به همراه داشته باشد .  از این رو که در رابطه با پایداری محیط زیست درجهت مخالف یکدیگر حرکت می کنند .

شخم زنی ، چرخه زندگی میکرو ارگانیسم های موجود در خاک را تحت تاثیر قرار می دهد . در سطح ، میکروارگانسیم ها وجود دارند که برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند . به همین دلیل در سطح خاک زندگی می کنند . از این رو باکتری ها و دیگر قارچ های موجود در اعماق خاک وجود دارند که بی هوازی هستند . با شخم زدن خاک ، هر دو جاندار از بین می روند . به مرور زمان این اختلال در چرخه جانوری دچار عواقب منفی خواهد شد و در بلند مدت حاصل خیزی خاک به طور جدی دچار اختلال می گردد .

 افزایش عبور و مرور با ماشین آلات بزرگ و سنگین جهت شخم زدن باعث ایجاد کلوخه های بزرگ بر روی خاک و سفت شدن بخش وسیعی از خاک می شود. از این رو باید روش هایی برای از بین بردن این آثار منفی تدارک دید . چرا که خود باعث هدر رفتن آماده سازی زمین کشاورزی ، و از همه مهم تر افزایش هزینه های شخم زنی را در پی خواهد داشت .

بیشتر بخوانید: بهترین کود برای درخت عناب

گاو آهن که ابزار اصلی شخم زنی است ، وسیله ای بسیار سنگین بوده و جابجایی آن با صرف انرژی بسیاری همراه است . از این رو مصرف سوخت بسیار بالا برای ماشین آلات خاص حمل کننده گاو آهن و تخریب محیط زیست را می توان از دیگر عوامل این امر نام برد .به این دلایل روش های دیگر بهینه کردن خاک نیز از اهمیت زیادی برخوردار هستند .

شخم زدن به ویژه در سال های خشک باعث تلفات بیش از حد رطوبت خاک می شود ؛ که در صورت عدم بارندگی خسارات جبران ناپذیری را وارد را به دنبال خواهد داشت . از این رو شخم زنی در فصل بهار ، احتمال فرسایش بادی و آبی را در طول زمستان کاهش می دهد ، اما نیروی کار و زمان زیادی را لازم است .