کمبود فسفر در گیاهان : عنصر فسفر از عناصر پر مصرف و بسیار مهمی می باشد که ساز و کارهای انتقال انرژی و تولید آدنوزین تری فسفات گیاهی، فرآیندهای بیوشیمیایی و انتقال پیام ها به حضور پر رنگ آن در گیاه وابسته می باشد؛ درختان برای رشد، نمو و بلوغ طبیعی خود بایستی به مقدار کافی از این عنصر ضروری بهره مند باشند به عبارتی برای تکمیل چرخه حیات طبیعی به همراه تولید محصولات بازار پسند به فسفر نیاز مبرم دارند. لذا اگر درخت یا گیاهی هر گونه کمبودی در حضور فسفر احساس کند به ضرر باغبان یا کشاورز تمام خواهد شد.
این عنصر پر مصرف از اجزای اصلی ساختارهای پایه و مهم سلولی چون DNA,RNA ، فسفو پروتئین، فسفولیپید، مولکول های انتقال دهنده انرژی مانند آدنوزین دی فسفات و آدنوزین تری فسفات می باشد؛ عملکرد این فسفر در فرآیندهای سلولی چنان پر اهمیت می باشد که فتوسنتز گیاهی که عامل اصلی سبزینگی و زنده ماندن گیاهان است بدان وابسته می باشد.
فسفر در تنفس سلولی، ذخیره نمودن و انتقال انرژی در بخش های مختلف گیاه، تقسیمات سلولی در نتیجه بزرگ شدن اندازه سلول و رشد کافی آن نقش مهم و قابل توجهی ایفا می کند لذا نبایستی گیاه با کمبود این عنصر روبرو گردد چون به طور حتم در روند رشدی و تولیدات خود دچار اختلالات جدی خواهد شد.
تمامی سلول های گیاهی از فسفر برخوردار می باشند؛ رشد بافت های ریشه و ریشه زایی مرهون فسفر بوده و در نتیجه با افزایش سیستم ریشه ای پایداری گیاهان در برابر تنش های محیطی و جذب بهتر عناصر مغذی افزایش پیدا می کند.
بخشی از رشد بذر، مغز و شاخه ها تحت تاثیر فسفر قرار دارد و در رشد محصولات زراعی و باغی عملکرد اساسی از خود بر جای می گذارد؛ یکی از عوامل مهم دخیل در رشد رویشی، گلدهی، میوه دهی و افزایش کمی و کیفی محصولات بهره مندی درختان از عنصر فسفر و برطرف شدن نیاز آن ها از این موضوع می باشد؛ زیرا گیاهان به مقدار زیاد به فسفر نیاز دارند و تنها قادر به جذب فسفات آزاد و محلول در آب هستند.
فسفر از اجزای مهم و اصلی DNA وRNA می باشد. RNA از روی کد های ژنتیکی و دستوری موجود در دی ان ای اقدام به ساخت پروتئین و دیگر ساختار های مهم گیاهی، دانه دهی و انتقال ژنتیک می نماید. لازم به ذکر است ارتباطات بین DNA وRNA از طریق پیوندهای فسفری صورت می گیرد و اینجا نیز اهمیت این عنصر پر مصرف جلوه گری می کند.
بیشتر فرآیندهای رشدی گیاهان و درختان با کمک فسفر انجام می گیرد که عبارتند از:
۱)عنصر اصلی در تحریک رشد ریشه ها
۲)تقویت استحکام ساقه ها و شاخه ها
۳)افزایش تشکیل شکوفه ها و تولید دانه های گیاهی
۴)رشد یکنواخت محصولات و بلوغ بهتر و زودتر آنها
۵)تثبیت هر چه بهتر نیتروژن در ریشه و بخش لگوم ها
۶)افزایش کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی
۷)حمایت از گیاه در طول چرخه رشدی و زندگی آن
در مراحل اولیه رشد رویشی گیاهان کمبود فسفر به سختی قابل تشخیص می باشد به عبارتی پس از گذشت مدتی از طریق تغییر رنگ اندام های گیاهی مانند برگ و ساقه می توان نسبت به کمبود عنصر فسفر ابراز نظر کرد. وقتی گیاه از کمبود فسفر رنج می برد، رنگ برگ ها از سبز به آبی تیره گرایش پیدا می کند و ساقه ها به سمت رنگ بنفش رفته و درجه بنفش بودن ممکن است بسته به ساختار ژنتیکی گیاهان خفیف تا شدید باشد.
فسفر از جمله عناصر محرک و فعالی می باشد که در شرایط کمبود آن از اندام های پیر به سمت بخش های جوان و فعال در حین رشد حرکت می کند در نتیجه اثرات کمبود فسفر به سرعت دیده می شود. گیاهی که با کمبود فسفر مواجه است و از طرفی در حال تولید میوه و بخش های جوان می باشد، به انرژی زیادی نیازمند می باشد لذا فسفر سریعا خود را به محل رشد می رساند.
فسفری که برای تامین انرژی و دیگر اهداف به سمت بخش های جوان و بالایی حرکت می کند، کمبود آن در بخش های انتهایی رشد بر تولید میوه و دانه تاثیر می گذارد لذا از کیفیت محصول نهایی کاسته می شود زیرا درصد جذب آن در مقایسه با نیتروژن و پتاسیم که همانند فسفر در دسته عناصر پر مصرف قرار دارند، به دفعات بیشتر می باشد.
-کوتاهی برگ ها، باریک و نازک شدن آنها
_بنفش شدن ساقه ها در پی کمبود فسفر
_ارغوانی و بنفش شدن رنگ برگ بخش های پایینی گیاه به علت تولید شدن ترکیبات آنتوسیانین
_کاهش رشد، توسعه و راندمان ریشه در نتیجه کمبود جذب عناصر میکرو و ماکرو و پایداری گیاه
_کاهش ظهور شاخه های جدید
_کاهش جوانه های برگی و تولید شکوفه ها در نتیجه افت رشد عمومی گیاه
_کاهش تولیدات محصول زراعی و باغی
_نرسیدن میوه ها و سبز ماندن رنگ آن ها در نتیجه میوه ترش مزه می شود.
_ نرم شدن بخش گوشتی میوه و کاهش ویژگی انبارداری محصولات
_کاهش فتوسنتز گیاهی و محصولات حاصل از آن
_تقلیل انجام سوخت و سازهای گیاهی و تبدیل قند و نشاسته
_حاشیه برگ ذرت ارغوانی شده و رنگ بنفش گاهی بر روی خوشه دیگر گیاهان ظاهر می گردد.
وقتی گیاه از دیگر منابع مغذی برخوردار می شود، جذب آن توسط ریشه و در نتیجه گیاه افزایش پیدا می کند به طور مثال وقتی گیاه از نیتروژن به شکل آمونیوم در کنار فسفر بهره مند می گردد، درصد بالایی از عنصر در این شرایط جذب خواهد شد. جذب بدین صورت برخلاف زمانی که نیتروژن و فسفر هریک به تنهایی در دسترس گیاهان قرار می گیرد، افزایش چشمگیری پیدا خواهد نمود.
از دیگر عوامل دخیل در جذب هر چه بهتر فسفر، حضور گوگرد در خاک می باشد که می توان از کود گوگرد و کود فسفر به طور جداگانه استفاده کرد.
چون در زمان کمبود فسفر به دلیل فعال بودن و محرک بودن این عنصر از بخش های پیر به سمت بخش های جوان حرکت می کند، در نتیجه تغییرات ابتدایی در برگ های پیر مشاهده می گردد؛ در گیاهان به دلیل تجمع قند بخش های پایینی برگ بنفش رنگ یا متمایل به قرمز می گردد.
با تشکر از توجه شما جهت افزایش سطح علمی و تجربی آل کود ما را از نظرات، پیشنهادات و بخصوص انتقادات سازنده خود بهره مند سازید.
آل‌کود، مرجع کامل مقالات آموزش کشاورزی و بزرگ‌ترین وارد کننده و فروشنده انواع کودهای ارگانیک در ایران است. پشتیباتی تمام مراحل کشت و خرید مایحتاج مورد نیاز باغ‌داری و کشاورزی خود را از ما بخواهید. با آل‌کود تمام نیازهای باغبانی و کشاورزی‌تان را برطرف کنید.
مشاوره کود دهی، فروش ریز مغذی
بدون دیدگاه