کود NPK برای سیب زمینی

کودهای ترکیبی دسته ای از کودها هستند که حاوی چند عنصر مهم بوده و فواید زیادی برای گیاهان دارند. کود NPK یکی از این کودها ست که در این مقاله به بررسی تاثیرات استفاده از کود NPK روی سیب زمینی پرداخته شده است‌.

کود NPK چیست؟

کود NPK از سه عنصر مهم و ضروری برای گیاهان و درختان تشکیل شده است. ترکیب این کود بسیار پیچیده است و نقش زیادی در افزایش تولید محصولات کشاورزی دارد. این‌ کود ازمهم ترین کودهایی است که توسط کارشناسان کشاورزی توصیه‌ به استفاده از آن شده است.

همه گیاهان برای رشد کافی به ترکیبات و عناصر مغذی نیاز دارند. کمبود این عناصر موجب می‌شود گیاه نتواند ازتمام ظرفیت خود برای رشد استفاده کند و در نتیجه رشد آن کاهش یافته و محصول کمتری تولید می‌شود. همچنین در معرض بیماری های مختلف قرار می‌گیرد. از ضروری ترین عناصر برای گیاهان عناصر ماکرو یا درشت مغذی هستند که شامل نیتروژن N، فسفرP و پتاسیم K می‌شود.

بیشتر بخوانید: کود گوگرد برای سیب زمینی

خاک اغلب مناطق دچار کمبود این عناصر هستند. علت این موضوع یا استفاده بیش ازحد از زمین و خاک بوده و یا به طور طبیعی این عناصر را ندارند. در صورت کمبود این عناصر باید خاک تغذیه شود چرا که هر کدام از این مواد برای رشد گیاهان حیاتی هستند.

نیتروژن: این عنصر در بسیاری از فعالیت های گیاه برای رشد شرکت دارد که ازمهم ترین آن ها تولید کلروفیل است که امکان فتوسنتز گیاه را فراهم می‌کند. همینطور در تولید اسیدآمینه ها هم نقش مهمی دارد. اسیدهای آمینه باعث تولید پروتئین در گیاه می‌شوند. نیتروژن همچنین باعث ذخیره سازی انرژی در گیاهان هم می‌شود. حذف نیتروژن در گیاهان باعث کاهش شدید میزان برداشت می‌شود. منبع دریافت نیتروژن برای تولید کود NPK شامل مواد ارگانیک مثل کودهای طبیعی و غیر ارگانیک شامل آمونیوم نیترات اوره و آمونیاک هستند.

فسفر: عنصر فسفر در بخش های مختلفی از گیاه موثر بوده و پجود آن ضروری است. رشد کافی گیاه، ایجاد استحکام در بخش های ساختاری گیاهان، افزایش کیفیت محصولات و تولید دانه قسمتی از مزایای فسفر هستند. فسفر همچنین رشد ریشه و شکوفه زنی را هم بیشتر می‌کند و در تبدیل انرژی های خورشید نقش دارد. منابع فسفر به دو نوع ارگانیک و غیر ارگانیک تقسیم می‌شود. غیر ارگانیک مثل سنگ فسفات و منبع ارگانیک تولید فسفر برای کود NPK کودهای طبیعی وکامپوست ها هستند.

پتاسیم: عنصر پتاسیم را عنصر کیفیت می‌دانند. این عنصر باعث رشد و گسترش سریع تر گیاهان می‌شود. همچنین با تاثیر روی خصصیات کیفی گیاه مثل اندازه، شکل و رنگ و حتی طعم محصولات، کیفیت آن ها را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. کمبود این عنصر موجب رشد ناقص گیاه می‌شود. پتاسیم را از منابع مختلفی مثل کودهای الی، کمپوست ها و نیز پتاسیم سولفات و سنگ های گرانیت استخراج کرده و در کود NPK به کار می‌برند.

انواع کود NPK

این کودها در اشکال مختلف و به صورت مایع، گاز و پودر هستند و رایج ترین نوع آن پودری یا گرانولی است. روش های تولید کود NPK متنوع است. در یک روش اجزای تشکیل دهنده کود را به شکل جدا از هم تولید و با فرمول های خاص باهم ترکیب می‌کنند.

رایج ترین و بهترین روش های تولید کود NPK موارد زیر هستند:

سیستم گرانولاسیون لوله و راکتور

سیستم گرانولاسیون مخزنی

سیستم گرانولاسیون میکسر و کروی ساز

کودهای NPK هر چند از سه عنصر درشت مغذی تشکیل می‌شوند اما انعطاف پذیر هستند و قابلیت این را دارند که عناصر ریزمغذی هم به ترکیب آن ها اضافه شود. به طور مثال کود NPKs دارای عنصر گوگرد است و برای زمانی که در گیاه کمبود گوگرد وجود دارد استفاده می‌شود.

نحوه استفاده از کود NPK

برای استفاده از این کودها باید به اعدادی که شرکت های سازنده روی بسته کودها درج می‌کنند توجه کرد. بر اساس میزان عناصر و هدف کوددهی کشاورز، کود مصرفی انتخاب می‌شود. استفاده افراطی از این کودها باعث آسیب گیاهان می‌شود. اعدادی که روی کود هستند به ترتیب نشان دهنده مقدار N و P و K هستند برای مثال کود NPK 3 11 38 به ترتیب شامل  ۳ درصد نیتروژن، ۱۱,درصد فسفر و ۳۸ درصد پتاسیم است.

کود NPK برای سیب زمینی

از اصلی ترین نیازهای گیاه سیب زمینی برای رشد کوددهی است. این گیاه به ترکیبات معدنی و مواد مغذی زیادی نیاز دارد. کوددهی این گیاه در هر دوره رشد ۴ یا ۵ بار انجام می‌شود و در هر بار ممکن است کودهای متفاوتی استفاده شود. کود NPK برای سیب زمینی بیشتر مواد معدنی و مغذی را فراهم می‌کند. با تامین این عناصر رشد سیب زمینی سرعت گرفته و بیشتر می‌شود‌. پتاسیم موجود در کود NPK  مقاومت سیب زمینی را در شرایط بد محیطی افزایش می‌دهد چ از ریشه ها در برابر سرما و گرمای شدید محافظت می‌کند. این پتاسیم همچنین روی طعم و وزن غده ها موثر است. فسفر موجود در کود NPK میزان برداشت سیب زمینی را بیشتر کرده و حجم و‌وزن آن ها را افزایش می‌دهد. نیتروژن دیگر عنصر موجود در کپد NPK باعث افزایش رشد ساقه ها و برگ ها می‌شود با این حال نیتروژن بیشتر از حد مجازبرای گیاه آثار منفی دارد.

بیشتر بخوانید: آیا با افزایش دوز کود رشد گیاه افزایش می یابد؟

طول دوره رشد سیب زمینی حدود ۴ ماه است‌ و در طول این مدت باید مواد مغذی لازم را دریافت کند‌. برای این کار بهتر است از کودهای متنوع استفاده شود تا تاثیر آن ها روی رشد گیاه بیشتر شود. در مراحل ابتدایی رشد بهتر است از کود سه بیست NPK استفاده شود و در مراحل آخر از کودهایی که پتاسیم بیشتری دارند استفاده شود چرا که این مراحل زمان پرشدن و‌ وزن گرفتن غده هاست تاثیر پتاسیم بسیار مفید است.