فسفر هم به عنوان بخشی از ترکیب اصلی در ساختار گیاهی و هم به عنوان کاتالیزوری در تبدیل بسیاری از واکنشهای بیوشیمیایی کلیدی در گیاهان، یک ماده مغذی و ضروری است. فسفر به دلیل نقش موثری که در تبدیل انرژی به ترکیبات گیاهی دارد، بسیار حائز اهمیت است. فسفر جزو حیاتی DNA همه موجودات زنده است. این ماده همچنین جزو RNA است، ترکیبی که کد ژنتیکی DNA را برای ساخت پروتئین ها و سایر ترکیبات ضروری برای ساختار گیاه، عملکرد بذر و انتقال ژنتیکی میخواند. ساختار DNA و RNA توسط پیوندهای فسفر به یکدیگر متصل میشوند. در اینجا به منظور آشنایی بیشتر با این ترکیب، لازم است بدانیم کمبود فسفر در گیاهان چگونه است و شامل چه مواردی است؟
نکات موثر در رابطه با کمبود فسفر در گیاهان
فسفر جزو حیاتی ATP، واحد انرژی گیاهان است. ATP در طول فتوسنتز تشکیل می‌شود و از آنجایی که فسفر را در ساختار خود دارد و از ابتدای رشد نهال تا تشکیل دانه و بلوغ، فعالیت خود را انجام میدهد، لذا برای گیاهان بسیار مفید و سودمند است. بنابراین، فسفر برای سلامت عمومی و بهبود قدرت همه گیاهان ضروری است. برخی از عوامل رشد که با فسفر در ارتباط هستند، عبارتند از:
- تحریک ریشه
- افزایش قدرت ساقه
- بهبود تشکیل گل و تولید بذر
- بلوغ یکنواخت تر و زودتر محصول
- افزایش ظرفیت تثبیت نیتروژن
- بهبود کیفیت محصول
- افزایش مقاومت در برابر بیماری های گیاهی
کمبود فسفر در گیاهان
تشخیص کمبود فسفر در گیاهان دشوارتر از کمبود نیتروژن یا پتاسیم است. معمولاً محصولات زراعی هیچ نشانه واضحی از کمبود فسفر به غیر از کندی عملکرد گیاه را در مراحل اولیه رشد نشان نمی دهند. برخی از محصولات زراعی، مانند ذرت، در صورت کمبود فسفر، تغییر رنگ غیرعادی نشان میدهند. رنگ گیاهان معمولاً تیره مایل به آبی یا متمایل به سبز است که برگ ها و ساقه آنان مایل به ارغوانی است. رنگ ارغوانی به دلیل تجمع قندهایی است که از سنتز آنتوسیانین (رنگدانه بنفش رنگ) که در برگهای گیاه رخ میدهد، حمایت میکند.
موارد استفاده از فسفر در خاک
میزان کل فسفر در اکثر خاکهای سطحی کم است و به طور متوسط تنها 6/0 درصد فسفر دارد. این میزان با متوسط خاک 0.14٪ نیتروژن و 0.83٪ پتاسیم مقایسه می‌شود. میزان فسفر خاکها کاملاً متغیر است، در برخی گیاهان فسفر به اندازه کافی موجود است و برخی از کمبود فسفر در گیاهان رنج میبرند. لذا عوامل زیادی بر میزان فسفر خاک تأثیر میگذارد:
- نوع ماده اصلی که خاک از آن گرفته شده است
- درجه هوازدگی و فرسایش
- شرایط آب و هوایی
- حذف و کوددهی
فسفر آلی
فسفر خاک به دو گروه ارگانیک و معدنی طبقه بندی می‌شود. فسفر آلی در بقایای گیاهی، کودها و بافتهای میکروبی یافت می‌شود. خاکهای دارای مواد آلی کم، ممکن است فقط 3 درصد کل فسفر خود را در فرم آلی داشته باشند، اما خاک های دارای مواد آلی بالا، ممکن است حاوی 50 درصد یا بیشتر از کل فسفر به شکل آلی باشند.
فسفر معدنی
شکلهای متنوع و مختلف فسفر موجود در خاک شامل آپاتیت، مجموعه آهن و آلومینیوم فسفات است. فقط مقادیر بسیار کمی از فسفر موجود در خاک به صورت محلول هستند. از طریق کوددهی مناسب فسفر و مدیریت خوب محصول یا خاک، میتوان به سرعت برای تولید محصول بهینه راهکارهایی را درنظر گرفت. در حقیقت در این زمینه، میتوانید از کارشناسان و متخصصان این حوزه کمک بگیرید تا بتوانید با شناخت بیتشری در این زمینه گام بردارید.
عوامل کمبود فسفر در گیاهان در دسترس بودن فسفر خاک
فسفر محلول، چه از کود و چه از هوای طبیعی، با ترکیبات خاک رس، آهن و آلومینیوم در خاک واکنش نشان میدهد و با فرآیند تثبیت فسفر به آسانی به اشکال کمتر در دسترس تبدیل می‌شود. به دلیل این فرآیندهای تثبیت، فسفر در اکثر خاکها بسیار کم حرکت می کند و نزدیک محل اصلی خود میماند و محصولات به ندرت بیش از 20 درصد فسفر کود را در اولین فصل زراعی پس از استفاده جذب می کنند. در نتیجه، مقدار کمی فسفر خاک در اثر شستشو از بین میرود که این امر میتواند به کمبود فسفر در گیاهان منتهی شود. این فسفر ثابت و باقی مانده در منطقه ریشه زایی باقی میماند و به آرامی در دسترس محصولات بعدی قرار میگیرد. فرسایش خاک و حذف محصول از مهمترین راههای از دست دادن فسفر خاک است.
نتیجه گیری:
جذب فسفر توسط گیاهان با دمای کم و هوادهی پایین کاهش میابد. کودهای اولیه که حاوی فسفر محلول در آب هستند، به احتمال زیاد باعث افزایش رشد محصول در هوای سرد میشوند. رطوبت بیش از حد خاک باعث کم شدن اکسیژن خاک و کاهش فعالیت ریشههای گیاه در جذب فسفر خاک می‌شود و این امر موجب می‌شود به کمبود فسفر در گیاهان منجر شود. تراکم فسفر باعث کاهش هوادهی و ایجاد منافذ در ناحیه ریشه می‌شود. این باعث کاهش جذب فسفر و رشد گیاه م یشود. تراکم همچنین حجم خاک جهت نفوذ ریشهها را کاهش میدهد و دسترسی آنها به فسفر خاک را محدود می کند.
ٰبا تشکر از توجه شما آل کود
بدون دیدگاه