کود ضد شوری خاک
امروزه در علم کشاورزی و خاک‌شناسی مراقبت مداوم از خاک در انواع و اقسام کشت اهمیت زیادی دارد. با توجه به جنس خاک، آب و هوا، محصولاتی که در خاک هستند و وضعیت‌های خاصی که در بافت و مواد موجود در خاک پیش می‌آید، ممکن است خاک از شرایط طبیعی خارج شده و به نوعی از مراقبت‌های تخصصی نیاز پیدا کند. یکی از این وضعیت‌های نامطلوب معمول در خاک، شوری خاک است. شوری خاک زمانی رخ می‌دهد که خاک شاهد تغییراتی در مقدار و اندازه‌ی عناصر شیمیایی در خود بشود.
شوری خاک دقیقا چه زمانی رخ می‌دهد؟
هنگامی که pH و Ec خاک بیش از اندازه بوده و خاک از لحاظ شیمیایی دچار غلظت سدیمی و قلیایی شده باشد، خاک به اصطلاح شور می‌شود. برای فهم بهتر این وضعیت باید به دنبال این رفت که چه زمانی میزان این دو در خاک رو به بالا می‌نهد. از مهم‌ترین دلایل، می‌توان به استفاده از آب شور برای آبیاری اشاره کرد. این عمل سدیم خاک را از میزان استاندارد خود خارج می‌کند. از دیگر دلایل هم می‌توان به استفاده نادرست از انواع کودهای شیمیایی و استفاده نکردن از کودهای ارگانیک و مناسب خاک، تکرار کردن یک کشت در طولانی‌مدت بر روی خاک، و عدم رسیدگی مداوم و پی‌درپی به خاک اشاره کرد.
راه حل از بین بردن شوری خاک چیست؟
راهکارهای جانبی‌ای وجود دارد که ممکن است به مرور و تدریجا سدیم خاک را کم کند یا اثر شوری را بر فیزیک گیاه و محصول تقلیل دهد، اما بهترین راهکار در این هنگام، از بین بردن ریشه‌ای شوری با استفاده از شست‌وشو (آبشویی) و کودهای ضد شوری مخصوص است. کود ضد شوری حاوی درصدی از کلسیم و هیومیک است که می‌تواند میزان سدیم موجود در خاک را تعادل ببخشد و یا وضعیت نامطلوب بافت خاک را بهبود بدهد.
بیشتر بخوانید: مزایای اسید هیومیک
آیا نشانه‌ای برای پی بردن به وجود شوری در خاک وجود دارد؟
به طور کلی اگر خاک شما به شوری دچار شده باشد، فهمیدن آن آنچنان برای شما سخت نخواهد بود، اما نشانه‌های کلی و مهمی در اینباره وجود دارد که زنگ خطرهای آشکار وجود شوری در خاک هستند. اگر این نشانه‌ها را مخصوصا با هم در خاک خود مشاهده کردید، سریعا اقدام به تهیه کود ضد شوری کرده و فرآیند اصلاح و مدیریت خاک را آغاز کنید. این نشانه‌ها عبارتند از: متوقف شدن باردهی گیاه و کند شدن رشد آن، کمبود کلروفیل و زرد و بی‌رنگ شدن، ریختن گل‌های گیاه، خشک و بدرنگ شدن اطراف برگ‌ها، و ضعیف شدن ساقه‌ی گیاه.
آیا کود ضد شوری برای همه نوع خاک مناسب است؟
از آنجا که شور شدن و غلظت سدیم می‌تواند برای همه خاک‌ها اعم از گلخانه‌ای، باغی، و یا خاک فضای باز اتفاق بیفتد، بکارگیری کود ضد شوری برای تمامی آن‌ها بلامانع است. مسئله‌ای که باید در اینجا بدان توجه شود مقدار وخامت شرایط خاک و میزان غلظت سدیم آن است تا بتوان بر اساس این دو مولفه بهترین محصول ضد شوری را برای خاک انتخاب کرد.
ضرورت استفاده از کود ضد شوری چیست؟
چرایی لزوم استفاده از کود ضد شوری در ساده‌ترین شکل خودش «بازیابی وضعیت طبیعی خاک» و «بهبود شرایط آن» است؛ اما مسئله مهم‌تر شناختن ضررها و خساراتی است که شوری خاک و استفاده نکردن از کود ضد شوری به بار خواهد آورد. نکته اول این است که شور بودن خاک در طولانی‌مدت بافت خاک را آنچنان تضعیف می‌کند که ممکن است آن خاک دیگر قابل کشت نباشد. هنگامی که ریشه گیاه یا محصولی در خاک وجود دارد، شوری خاک آن ریشه را تحت تاثیر قرار داده و اطراف آن را سدیم فرا می‌گیرد. هنگامی که چنین اتفاقی می‌افتد به مرور قسمت‌های سبز گیاه شروع به خشک شدن می‌کنند یا از رشد و نمو باز می‌ایستند. بازدهی خاک در صورت وجود شوری تا حد زیادی تضعیف می‌شود و چنین خاکی بیش از هر زمان دیگری مستعد بروز آفات و بیماری‌هاست. وقتی به شوری خاک برای مدتی طولانی رسیدگی نشود، خاک دائما نیاز شدید‌تری به آب نشان می‌دهد. آبیاری بیش از اندازه، نهایتا خاک را به مرز نابودی و بلا استفاده شدن می‌کشاند و آن را دچار فرسایش جبران‌پذیری می‌کند. استفاده کردن از کود ضد شوری و شروع مبارزه کود با سدیم بالای خاک در مراحل ابتدایی مشاهده شوری می‌تواند از همه این موارد جلوگیری کند.
آیا کود ضد شوری را فقط به عنوان درمان می‌توان استفاده کرد؟
از آنجا که شوری خاک مورد آنچنان نادری در خاک‌ها، مخصوصا در ایران و آسیا نیست، استفاده از کود ضد شوری حتی به عنوان عامل پیشگیری‌کننده از شور شدن خاک نیز امکان‌پذیر است. همه انواع خاک‌ها مستعد شور شدن هستند، پس اگر تغییرات جزئی‌ای در خاک گیاه خود مشاهده می‌کنید یا متوجه تحولات ناگهانی در ظاهر و فیزیک گیاه خود شده‌اید، با مشورت با متخصصین حوزه، می‌توانید از کود ضد شوری برای خاک خود استفاده کنید. مواد آلی موجود در کود ضد شوری، ساختمان گیاه را اصلاح می‌کند و عناصر شیمیایی آن را در چینشی متعادل قرار می‌دهد. بهبود وضعیت خاک پیش از اینکه خاک کاملا به شوری دچار شده باشد، راه بسیار مناسبی برای پیشگیری از شور شدن خاک و بالا رفتن میزان سدیم آن به صورت کلی است. پس کود ضد شوری پیش از رخ دادن بحران نیز می‌تواند در بهبود بخشیدن به کیفیت خاک، بازسازی ساختمان آن و جلوگیری از فرسایش بافت خاک کمک‌کننده باشد.
چه نکاتی را باید در استفاده از کود ضد شوری در نظر داشت؟
به جز تناسب وخامت شرایط خاک با نوع کود ضد شوری، یکی از دیگر نکات مهم این است که مقدار استفاده از این کود نیز باید تحت نظر متخصص تعیین شود. چنانچه خاک به صورت مداوم، بیش از اندازه و نامناسب در معرض کود ضد شوری قرار بگیرد، دچار خستگی و فرسایش خواهد شد و وضع را حتی از آنچه که هست نیز وخیم‌تر خواهد کرد. پس چنانچه گیاه شما نیازمند کود ضد شوری است، حتما از متخصصین خاک و کود بهره گرفته و پس از دریافت مشاوره کافی نسبت به گیاه خود، کود را بر روی خاک خود استعمال کنید. نکته دیگری که باید بدانید این است که شور بودن خاک، گاهی می‌تواند تنها به دلیل شور بودن آب رخ دهد. پس استفاده از کود ضد شوری و اطلاع حاصل کردن از نوع و وضعیت آب را به صورت موازی پیش ببرید تا نهایتا همه عوامل شور شدن خاک را از بین برده باشید.
با تشکر از توجه شما جهت افزایش سطح علمی و تجربی آل کود ما را از نظرات، پیشنهادات و بخصوص انتقادات سازنده خود بهره مند سازید.
بدون دیدگاه